Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Davutpaşa Kampüsü’nün kültürel miras öğesi Sancak Köşkü, 27 Şubat tarihinde özenle hazırlanan Yansımalar Geleneksel Sanatlar Sergisiyle hizmete açıldı.
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nin akademisyenleri, hat ve tezhip sanatkârları Prof. Dr. Faruk Taşkale, Dr. Hüseyin Gündüz ile öğrencilerinin hüsn-i hat ve tezhip eserlerinden müteşekkil Yansımalar Sergisi 9 Mart Cumartesi gününe kadar ziyaretçilerini bekliyor olacak.
Ülkemizin önde gelen tezhip sanatçılarından, hocaların hocası, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Geleneksel Sanatlar Bölümü Başkanı Prof. Dr. Faruk Taşkale hocamızla Yansımalar üzerine bir e-mülakat gerçekleştirdik.
İbrahim Ethem Gören: Faruk hocam öncelikle tebrik ediyorum. Yansımalar sergininin hikâyesiyle hasbihalimize başlayalım dilerseniz…
Prof. Dr. Faruk Taşkale: Teşekkür ederiz Ethem Bey, pandemi öncesi Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Tamer YILMAZ ile bir görüşme planlamıştık. Ancak pandemi, akabinde deprem derken görüşmemiz ertelenmişti. Sergi tarihinden bir süre önce Rektörümüz ve Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Zeynep IŞIK ile YTÜ Davutpaşa Kampüsü’nde bir görüşme gerçekleştirdik. Hocalarımız genelde sanata özelde geleneksel sanatlara ilgi duymaktadırlar. Dolayısıyla, âtıl bir halde bulunan Sancak Köşkü’nün başarılı bir restorasyondan sonra açılışını bir tezhip ve hat sergisiyle yapmayı planladık. Sancak Köşkü sanatsal ekinlikler için özellikle bir tezhip ve hat sergisi için çok uygun bir mekân oldu. Sancak Köşkü’nün açılış tarihi olarak 27 Şubat olarak belirlendi. Sergi hazırlıkları 10 gün gibi bir süremiz vardı. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitemizin de desteğini alarak Hemen çalışmalara başladık. Benim ve Hüseyin Gündüz Hocamızın öğrencilerinin eserlerinden oluşan butik bir sergi yapmaya karar verdik. 24 eserden oluşmasını planladığımız serginin adını “Yansımalar” olarak belirledik ve eserleri, fotoğrafları ve çerçeveleri hazır olan serbest tasarımlar içerisinden seçtik. Arş. Gör. Betül GÜNDÜZ ve Arş. Gör. Mehmet İŞCAN’ın yoğun bir çalışması sonucu eser bilgileri bir gün içerisinde tamamlandı. Eser listesi, Hüseyin Gündüz Hocamızın ve benim yazdığım bilgilendirici makaleler, eser görselleri ve sanatçı özgeçmişleri, YTÜ Öğr. Üyesi Doç. Burak BOYRAZ’a teslim edildi. Burak Hoca büyük bir özveriyle iki gün içerisinde kataloğun ön çalışmasını yaptı. Birkaç düzenlemeden sonra katalog baskıya verildi. Tüm hazırlık yaklaşık 10 gün içerisinde eksiksiz bir şekilde tamamlandı.
Sergi içeriğini de misyonunu da öğrenmek isteriz…
Sergimizin ismi Yansımalar. Ethem Bey bildiğiniz gibi tezhip ve hat sanatımızda estetik öğeler ön plana çıkar. Motif ve harflerde, tasarım ve kompozisyonlarda altın oran, belirli kaideler ve ölçüler vardır. Harfler ve motifler kendi anatomileri ve bir tasarım içerisinde belirli özellikler dışına çıktıkları zaman estetik görünmezler. Ancak sanatçılar tasarımda özgürdürler ve tasarımlar biiznillah sonsuzdur. Hat ve tezhip sanatıyla uğraşan sanatçılar eserlerinde güzeli ön plana çıkarır ve güzeli yansıtırlar. Güzel ve güzelin yansıması sadece maddi değildir. Tezhip ve hat sanatıyla uğraşan sanatçılar maddi güzelin yanında manevi güzelliği de yansıtırlar. Uğraştıkları sanatlar adeta ışık gibidir ne kadar güzelse o kadar güçlüdür ve o güzellik oranında ışıklarını yansıtırlar. Velhasıl bu sergide sanatçılar güzeli çok iyi yansıttılar ve Sancak Kökünü güzel ile aydınlattılar. Sergimizin amacı kısacası her haliyle güzeli, huzuru ve yüzyıllar boyunca birikmiş olan kültür hazinemizi güncel yorumlar ile yansıtmaktır
Sergide hangi sanatkârlar yer alıyor?
Prof. Faruk TAŞKALE, Dr. Öğr. Üyesi. Hüseyin GÜNDÜZ, Dr. Öğr. Üyesi. Atilla TURGUT, Dr. Öğr. Üyesi. Berrin YAPAR ÜNAL, Öğr. Gör. Dr. Hüsna KILIÇ, Arş. Gör. Betül GÜNDÜZ, Arş Gör. Mehmet İŞCAN, Ali Rıza ABASALT, Zeynep AKMAN, Seda ALBAYRAK, Zeynep BATO, Feyza ÇAYIROĞLU, Kübra DİLEK, Zeynep KAYA, Merve Nur KURLU, Fatma Zehra NEBİ, Yasemin TEKİN, Merve TİRYAKİ, Şeyma OKUR ve Fatma Betül VURAL.
Ya eserler?
CENNET: Tezhip: Faruk TAŞKALE, İLAHİ AŞK: Hat: Hüseyin GÜNDÜZ, Tezhip: Faruk TAŞKALE, YÂ VEDÛD: Hat: Hüseyin GÜNDÜZ, Tezhip: Faruk TAŞKALE, LÂLE-İ MUSTAFA (SULTAN II. MUSTAFA): Hat: Hüseyin GÜNDÜZ, Tezhip: Faruk TAŞKALE: “Başımızdan sevgilinin zülfünün havası hiç eksik değil/Bunda şaşılacak bir şey yok, orası yüksek bir yer,
Yükseklerden rüzgâr hiç eksik olmaz” Meftuni (Sultan II. Mustafa), YER VE GÖK: Tezhip: Atilla TURGUT, UĞRADI LEYLA NAZARA: Hat: Berrin YAPAR ÜNAL, DÖNGÜ: Tezhip: Hüsna KILIÇ, YANSIMA: Tezhip: Betül GÜNDÜZ, RÛMÎ İLE LÂLE: Tezhip: Betül GÜNDÜZ, HİÇ: Hat: Mehmet İŞCAN, YUNUS EMRE: Hat: Mehmet İŞCAN, TUĞRA MAŞALLAH: Alireza ABASALT, SEYİR: Tezhip: Zeynep AKMAN, MEYVELER: TEZHİP: Seda ALBAYRAK, MOZAİK: Tezhip: Zeynep BATO, KUM SAATİ: Tezhip: Feyza ÇAYIROĞLU, TUĞRA MAŞALLAH: Tezhip: Kübra DİLEK, HATAYİLER: Zeynep KAYA, MEYVELER VE HATAİLER: Tezhip: Merve Nur KURLU, HAYDARPAŞA: Tezhip: Fatma Zehra NEBİ, GECE RUMİSİ: Tezhip: Yasemin TEKİN, KAPADOKYA: Tezhip: Merve TİRYAKİ, AŞAMA: Tezhip: Şeyma OKUR, KAR TANESİ: Fatma Betül VURAL.
Sanatseverler Yansımalar’da sanat, estetik ve eser ilhamına dair ne/neler bulacak?
Sanatseverler öncelikle kuş sesleri altında adeta orman içerisine kurulmuş yeşil bir yerleşkenin içerisinden geçerek çok başarılı bir şekilde restore edilip kültürümüze kazandırılmış, sanatçılar ve sanatseverlerin hizmetine sunulmuş bir köşkün içerisine girdiklerinde yaşanmışlığın izlerini taşıyan bir salonda, köşkü çiçek bahçesine çeviren Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü hocaları ve öğrencilerinin seçkin eserlerinden oluşan bir koleksiyonu görecekler. Bu sihirli atmosfer içinde eserleri seyrederken estetiği, güzeli, ışığı, yeteneği, hayal gücü ile motifler ve harflerle neler yapılabileceğini, renklerle nasıl oynanabileceğini, altın madeninin boylarla uyumlu bir şekilde nasıl kullanılacağını, geçmişin bugüne başarıyla nasıl taşınmış olduğunu ve geleceğe sağlam ve doğru örneklerle nasıl taşınabileceğini görecekler.
YTÜ Sancak Köşkü hakkında bilgi alabilir miyiz?
Davutpaşa Kışlası sınırları içindeki en eski yapıdır. Mehmet Paşa Köşkü olarak da anılmaktadır. Köşkün yapım tarihi ve tarihte hangi Mehmet Paşa’nın adına izafeten yapıldığı bilinmemektedir. Ancak antik dönem yapısı görüntüsündeki bu yapının onarımı ile ilgili belgelerin tarihine bakarak 1737 yılından önceki bir tarihte yapıldığı söylenebilir. Sedad Hakkı Eldem Osmanlı Dönemi Türk Evi isimli kitabında yapım tarihini 1596 olarak vermiştir.
Sancak Köşkü’nde sefere çıkacak olan veya seferden dönen ordu ile Sancak-ı Şerif’in, Hünkâr tarafından kabul ve uğurlama törenleri yapılırdı. Sancak, merasimle köşkün arz odasına yerleştirilirdi. Padişahların seferlerinde Otağ-ı Hümayun, Davutpaşa Sahrası olarak adlandırılan bu alana kurulur, tuğlar buraya dikilirdi. Ordu sefere çıkacağı zaman merasim günü Hırka-i Şerif dairesinde Padişah tarafından Sadrazam’a teslim edilen Sancak-ı Şerif Davutpaşa Sahrası’na götürülür ve Sancak Çadırı ya da Sancak Köşkü’nde muhafaza edilirdi. Sefer dönüşünde de sancak teslimi yine burada yapılırdı.
Ordu sancağının muhafaza edildiği tarihi bir yapı, âlâ keyfiyette restore edilerek sanatın, sanatkârların hizmetine tahsis edildi. Üstelik açılışı da geleneksel sanatlarımızın iki güzide şubesi hüsn-i hat ve tezhip sanatı sergisiyle yapıldı. Böylesi yapıların üniversite kampüslerinde yer almasının yükseköğretim öğrencileri için üreteceği katma değerlere dair neler söylemek istersiniz?
Bir konu hakkında yorum yapabilmek, bir konuya ilgi duymak veya duymamak için o konu hakkında bilgi sahibi olmak, görmek, incelemek, materyale dokunmak gerekir. Bir yemeğin lezzetli olup olmadığına karar verebilmek için o yemekten tatmak gerekir. Bir kültürü anlamak için o kültürü oluşturan alt yapı hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Bir kültürün sanatını anlamak için o sanatı oluşturan özellikler hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Müzeler, sanat galerileri, sanatsal yayınlar, sanatsal etkinlikler sanatı anlayabilmek için önemli imkânlardır. Üniversite kampüslerinde yer alan galerilerde ve mekânlarda yapılan sanatsal etkinlikler, sergiler farklı disiplinlerde öğrenim gören öğrencilere açılmış pencereler, onların önüne sunulmuş sanat ve kültür hazineleridir. Bu açıdan üniversite mekânlarında yapılan sanatsal etkinlikleri çok yerinde ve yönlendirici olarak görüyorum. Sergimize, özellikle YTÜ öğrencilerinin yoğun ilgisi doğru yolda olduğumuzu gösteriyor. Ayrıca, sanat eğitimi yapan üniversitelerin bir açıdan çok şanslı olduklarını düşünüyorum. Yaptıkları karma etkinliklerle sanatın birleştiriciliği ve sanatın bir bütün olduğu, faklı sanat disiplinlerinin bu bütünün parçaları olduğunun gösterilmesi açısından son derece önemli.
Eserlerinizin, mesai arkadaşlarınız ve talebelerinizin çalışmalarıyla birlikte tarihi bir mekânda sergileniyor olması hâlet-i ruhiyenizde hangi yansımaları buldu?
Sancak Köşkü iki salondan ibaret sihirli bir mekan. Üniversite yetkililerinin içten, samimi yaklaşımları, etkinliğe verdikleri yoğun ilgi ve önem, eser sunumları, özel olarak hazırlanmış ikram, sergiyi etkileyen ve tamamlayan canlı müzik, kısa süre içerisinde hazırlanmış nitelikli sergi kataloğu, güleryüzlü üniversite mensupları biz öğretim üyelerini ve öğrencilerimizi ziyadesiyle mutlu etti. Bu tarihi mekânda güzeli yaşadık hep birlikte.
Sizin Yansımalar özelinde iletmek istediğiniz hususlar nelerdir?
Sanatın her dalı üzerine yapılan etkinlikler, sergiler, sempozyumlar, bienaller ve yarışmalar sanatın gelişimi, yaygınlaşması ve özellikle genç sanatkârların motivasyonu açısından son derece önemlidir. Ülkemizde son yıllarda sanatsal etkinliklerin sayısı ve niteliği gittikçe artmaktadır. Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kampüsü içerisinde bulunan Sancak Köşkü aslına sâdık kalınarak başarılı bir şekilde restore edilmiş ve çeşitli etkinliklerin yapılabileceği bir mekân olarak sanatçıların ve sanatseverlerin hizmetine sunulmuştur. 27 Şubat 2024 tarihinde yapılan “Yansımalar” isimli hat ve tezhip sergisiyle Sancak Köşkü adeta yeniden hayat bulmuştur.
Seçkin hat ve tezhip eserlerinden oluşan Yansımalar sergisini himaye eden Yıldız Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Tamer YILMAZ’a şükranlarımı sunarım. Sergimizi organize eden Yıldız Teknik Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Zeynep IŞIK’a çok teşekkür ederim. Serginin düzenlenmesinde özveriyle çalışan ve sergimizin kataloğunu hazırlayan Doç. Burak BOYRAZ’a çok teşekkür ederim. Meslektaşlarım Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin GÜNDÜZ’E, Dr. Öğr. Üyesi Atilla TURGUT’a, Öğr. Gör. Dr. Hüsna KILIÇ’a, Dr. Murat TURHAN’a, özellikle serginin hazırlanması sürecinde canla başla çalışan Arş. Gör. Betül GÜNDÜZ’e ve Arş. Gör. Mehmet İŞCAN’a ne kadar teşekkür etsem az olur.
Yansımalar isimli sergimizde güzellikleri yansıtan ve Sancak Köşkü’nü çiçek bahçesine çeviren değerli hocalarımız ve öğrencilerimize de çok teşekkür ederim.
Son olarak okuyucularımıza mesajınızı almak isteriz.
Bu tarz nitelikli etkinliklerin nitelikli mekânlarda yapılmasını, sanatseverlerin bu tarz etkinlikleri desteklemelerini, kültür hazinemize sahip çıkmalarını, mutlaka etkinliklere vakit ayırmalarını ve hatta küçük bireyleri sanatsal etkinliklerle, sergi ve müzelerle tanıştırma konusunda daha duyarlı olmalarını diliyorum. Değerli Ethem Bey size de sanatı desteklediğiniz ve her zaman yanımızda olduğunuz için çok teşekkür ediyorum. Nerede bir sanat etkinliği var orada siz varsınız. İyi ki varsınız…
İlginiz için teşekkür ediyorum Faruk hocam.
İbrahim Ethem Gören/04.03.2024-Yazı No: 393