Mardin’de ebru bağlamında geleneksel sanatlarımıza hizmetleri sebkat eden, ebru sanatımıza yeni eserler ve isimler kazandıran ebru sanatçısı Ahmet Kıdır ile çalışmaları özelinde konuştuk.
İbrahim Ethem Gören: Ahmet Bey sizi tanıyabilir miyiz?
Ahmet Kıdır: 01.01.1979 Mardin merkezde doğdum. İlköğretimi, ortaokulu ve liseyi Mardin’de okudum. İlahiyat ön lisans mezunuyum. Evli ve 3 çocuk babasıyım. Mardin Nuri Saruhan Camii’nin müezziniyim.
Geleneksel sanatlarla irtibatınız ne zaman ve nasıl başladı?
Geleneksel sanatlardan ebru sanatına 2004 yılında başladım. Bir kutlu doğum haftasında ebru sanatı tanıtımı yapılırken çok ilgimi çekti ve akabinde bu sanatı öğrenmeye karar verdim.
Dünden bugüne sanat hayatınızı özetlemenizi istirham ediyorum.
2004 yılında Mardin Halk Eğitim Merkezi’nde ebruya başladım. Hocamın Mardin’den ayrılmasından sonra tek başıma bir süre devam ettim. Ardından Diyarbakır’da İlim Yayma Cemiyeti’nin açtığı ebru kursuna katıldım. Bu kurstan sonra da Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ebru kurslarına katıldım. Ayrıca İstanbul’da da ebru dersleri aldım. Eğitimlerimi tamamladıktan sonra tekne başında her gün 5-6 saat ebru çalıştım.
2020 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ebru sanatçısı tanıtım kartını almaya hak kazandım.
Hocalarımdan öğrendiğim bu sanatı gelecek kuşaklara aktarmak için yaz aylarında Kur’an Kursu öğrencilerine ebru dersi vermeye başladım.
Anadolu İmam Hatip Proje Okulu’nda ders verdim. MEB nezdinde birçok okullarda ebru sanatı tanıtım programları düzenledim.
Şuan görevlendirilme ile Mardin Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Sanat Akademisi’nde ebru dersi veriyorum.
Sanatlar, ustalar, mekânlar, atölyeler bağlamında Mardin’de geleneksel sanatlara dair neler yapılıyor?
Mardin geleneksel sanatlar alanında bâkir bir şehir. Kentimizde üniversitede geleneksel sanatlarla ilgili herhangi bir bölüm bulunmuyor. Bu noktadan hareketle Mardin’de geleneksel el sanatlarının gelecek kuşaklara aktarılması ve yaşatılması bağlamında atölye açtık.
Atölyemizde hat, ebru ve tezhip dersi veriliyor. Atölyemizde ben Mardinlilere ebru sanatının inceliklerini öğretmeye çalışıyorum. Suriyeli icazetli bir hat hocamız var. Yine icazetli tezhip hocamız öğrencilerine bezeme sanatını en ince ayrıntılarına kadar öğretmenin gayreti içerisinde bulunuyor.
Kelâmın bu yerinde Mardin Geleneksel Türk El Sanatları Ebru Hat Tezhip Çalışma Atölyesi’ne müteveccih bir paragraf açalım…
Atölyemizi 2018 yılında iş adamı Süleyman Bölünmez beyefendinin katkılarıyla açtık. Evvelemirde hüsn-i hat hocamız ile eser üretmeye ve talebe yetiştirmeye gayret ettik. Sonrasında ebru ve tezhip sanatı üniteleri eklendi.
Uzmanlık alanınız olduğu için ebru ile devam edelim… Nezdinizde ebru, ebru teknesi ve ebru eserleri hangi karşılıkları buluyor?
Ebru sanatını, manevi anlamda duyguların ıslahı, kişinin duygularını kontrol altına alıp rehabilite olacağı bir sanat olarak görüyorum. Bu manada ebrucunun öfke, sabır, acelecilik vb. duyguları tekneye yansır. Ebrucu duygularını biiznillah kontrol altına alındığında teknenin, yani suyun ruhu ve kişinin ruhu bir bütün olur ve böylelikle güzel bir ebru ortaya çıkar. Tekneden her neş’et eden ebru eserinin bir ruhunun olduğuna inanırım. Sanatçı bu bağlamda kendini kontrol altına alıp hâlet-i ruhiyesini en güzel bir hale sokar ve bu şekilde ebrusunu yapmaya çalışır.
Ebrucu çoğu kez teknesinden çıkan eserin güzelliği karşısında şaşkınlık ve hayret içerisindedir. Lakin sanatçı bilir ki tüm güzellikler Allah'tandır. Tekneye yansıyan olumsuzluklar ise nefsinden, ebrucunun kendi nefsindedir. Ebrucu mütemadiyen “nefsini bilen Rabbini bilir” fehvasıyla tekne başında hakikati arama çabasının içerisindedir.
Mardinliler ebru sanatıyla ne kadar ilgili?
Kadim şehrimiz Mardin’de şu an ebru sanatına çok güzel bir teveccüh söz konusu.
Öğrenci yetiştiriyor musunuz?
Evet. Hâlihazırda otuz öğrenciyle ebru sanatı yolculuğumuzu sürdürüyoruz.
Atölyenizde hüsn-i hat sanatı çalışmalarına kim nezaret ediyor? Orada ‘Râkım Mesleği’ne dair neler yapılıyor?
Atölyemizde hat sanatını Suriyeli hüsn-i hat hocamız Muhammed Mukahhal icra ediyor. Kendisi hattat Hisam Selmo’dan icazetlidir. Malumunuz olduğu üzere Hisam hoca da üstad Hasan Çelebi’den mücazdır.
Haftanın beş günü atölyemizde yazı çalışmaları devam ediyor. Bu bağlamda hat sanatı adına yeni tasarımlar yeni istifler hazırlanarak, eserler üretiliyor.
Atölyemizden çıkan eserlerin çoğunu tezhip sanatçılarıyla buluşturuyoruz.
Hüsn-i hat hocamız ayrıca bölgemizdeki camilerin çehar yâr, kubbe ve kuşak yazılarını da hazırlıyor.
Yirmi beş hüsn-i hat talebemiz var. Öğrencilerimize geleneksel usullerle meşk çalışmaları yapılıyor. Talebelerimizden kurs ücreti almadığımız gibi yazı malzemelerini de hediye ediyoruz.
Mardin’de yazının bir nevi elbisesi mahiyetindeki tezhip sanatına yönelik hizmetleri de konuşalım…
Tezhip de arz ettiğiniz üzere yazının elbisesi hükmündedir. İcazetli tezhip hocamız Betül Büyüksakarya Öz hanımefendi atölyemizde bir taraftan eser üretirken diğer taraftan da tezhip dersleri veriyor. Betül hocamız ayrıca atölyemizden çıkan hüsn-i hat eserlerine iki haftalık hilâl parlaklığında bezeme yapıyor.
Kadim şehrin dini ve sivil mimari unsurları ebru ve tezhip eserlerinizde ne kadar yer buluyor?
Kadim şehrimizin mimarisine uygun bir ortamda eserlerimizin tanıtılması için Mardin merkezde Zinciriye Medresesi’nde çalışma atölyesi açtık. Burada eserlerimizi yerli halk ve gelen turistlerin beğenisine sunmaya gayret ediyoruz.
Atölyenizden çıkan eserleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Atölyemizde çıkan eserleri çevresiz bir şekilde alıp Ankara ve İstanbul’daki atölyelerle buluşturuyoruz. Bir kısmını da atölyemizde sanatseverlerin beğenisine arz ediyoruz.
Önemli bir turizm destinasyonu olan Mardin’de turistler eserlerinizle ne kadar ilgili?
Şehrimize gelen turistler Mardin’de geleneksel el sanatlarını görmekten çok memnunlar. Atölyemizin eserlerine rağbet eden yerli, yabancı turistlere, sanatseverlere müteşekkiriz.
İlginin artırılmasına yönelik ne gibi çalışmalar yapılabilir?
Hemen herkes bilir ki marifet iltifata tabidir ve dahi müşterisiz meta zayidir. Bu manada güzel iş çıkaran sanatçılar sergi açmaları konusunda desteklenmelidir. Bu keyfiyet bir taraftan sanatların tanıtımına hizmet ederken diğer taraftan da sanatçılara yeni üretimler konusunda fırsat ve imkân tanıyacaktır.
Son olarak okuyucularımıza nasıl bir mesaj iletmek istersiniz?
Sanatla uğraşmak kişiyi rebabilere eder, duygularını düzenler ve en önemlisi en güzel sanatkâra; Sâni-i Hakiki’ye ulaştırır!
Geleneksel el sanatlarımızı icra edemeyenler, vakit bulamayanlar ise sanatkârların eserlerini temin suretiyle mütemadiyen tamâşâ ile mezkûr mânevî ortamı teneffüs edebilir.
İbrahim Ethem Gören/27.06.2024 Yazı No: 406