VAKIFLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NDEN “AŞK İLE…”
Her yıl Mayıs ayında kutlanan Vakıflar Haftası’nda bu yılın teması Vakıf Kuran Kadınlar. Selçuklu ve Osmanlı asırlarında Nurbanu Sultan, Mihrişah Valide Sultan, Hatice Turhan Sultan, Atik Valide Sultan ve Emetullah Rabia Gülnûş Sultan gibi pek çok Osmanlı kadını, kurdukları vakıflar ve geride bıraktıkları vakıf eserleriyle insanlık âlemine hizmet etmeye devam ediyor.
Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün kayıtlarına göre kadınlar toplumda en fazla ihtiyaç duyulan sağlık ve eğitim alanlarında hayır-hasenat yapmak amacıyla vakıf kurmuşlar.
Selçuklu ve Osmanlı döneminin sağlık vakıfları Darüşşifalar olarak karşımıza çıkıyor. Darüşşifa müesseselerinde genel tıp, alternatif tıp gibi tedavi yöntemlerinin yanında musikiyle tedavi usullerinin uygulandığı bilinmektedir.
Zekeriya Er-Razi, Farabi ve İbn-i Sina, musikiyle tedavinin çerçevesini oluşturarak; müzikle psikolojik hastalıkların tedavisinin esasları belirlemişlerdir.
DARÜŞŞİFALARDA KULLANILAN MAKAMLARIN GÜZİDE ÖRNEKLERİ
Vakıflar Genel Müdürlüğü 2018 Vakıf Haftası etkinliği dolayısıyla kalıcı bir esere imza atarak Darüşşifa Makamları Albümü “Aşk ile…”yi yayınlayarak Darüşşifalarda kullanılan makamların en güzide örneklerini günümüz insanının irfanına arz ediyor.
Biiznillah şifa verdiğine inanılan musiki makamların arasından seçilen özel örneklerden oluşturulan albüm, Klasik Türk müziğinin kadim eserlerinin de içinde bulunduğu geleneksel form, usul, üslup ve tavrını muhafaza etmek mülahazasıyla hazırlanmış.
Aşk ile, Kürdi Peşrevi, Acem Kürdi Kanun Taksimi-Bari Felek, Rast Peşrevi, Bir Pür Cefa Hoş Dilberdir, Sefah Peşrevi, Uyan Ey Gözlerim, Neva Taksim-Nevakar, Sultaniyegah Taksim-Al Sazını Sevdiceğim, Uşşak Saz Semaisi, Hicaz Taksim-Ey Buti Nev Eda, Dök Zülfünü, albümde bulunan birbirinden âlâ eserlerin isimleri. Mezkûr eserlere ise sırasıyla Neyzen Emin Dede, Sultan 3. Selim, Hammamizade İsmail Dede efendi, Farabi, Buhurizade Mustafa Itri Efendi, Ali Ufki Bey, Nikoğas Ağa, Tanburi Mustafa Çavuş, Neyzen Yusuf Paşa, Bilmen Şen ve Tanburi Angeli imza atmış.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, arz ettiğimiz üzere Darüşşifa makamlarından bir seçki bağlamında hazırladığı albümü, nesiller doğuran, nesilleri büyüten eli öpülesi kadınlara; sadece Allah rızası için emek veren, artıran, yükselten annelerimize, kendisini, emeklerini, işini, aşkını, yüreğini vakfeden tüm vakıf kuran kadınların aziz hatırlarına armağan etmiş.
UYAN EY GÖZLERİM
Hemen herkesin beğenerek dinlediği, sözleri Sultan III. Murad’a; bestesi Ali Ufki Bey’e ait olan Uyan Ey Gözlerim, Muhayyer Kürdi makamının en seçkin örnekleri arasında yer alıyor. Söz konusu eser de çalışmada kendine yer bulmuş.
Albüm vesilesiyle Ali Ufki Bey için de bahis açmakta fayda var. Adı, Osmanlı musikisine yaptığı katkılarla bugünlere kadar unutulmadan gelen Ali Ufkî Bey, hizmetinde bulunduğu Osmanlı Sarayı’nda çalınıp söylenen varsağı, Türkî ve semailerle birlikte yeltemelerin sözlerini de eserlerine derç etmiş...
IV. Murad, Sultan İbrahim ve IV. Mehmed dönemlerinde İstanbul’da yaşayan, Enderun Mektebi’nde iyi bir eğitim görerek uzun yıllar Osmanlı’ya hizmet eden musiki üstadının ihtida etmezden önceki isminin Wojciech Bobowski olduğu belirtiliyor.
Bestekâr ve musikişinas Ali Ufkî Bey, memleketinde öğrendiği Avrupa musiki yazısıyla, Enderun Mektebi’nde öğrendiği Türk musiki eserlerini notaya alarak, 17’inci yüzyıl ortalarındaki musiki repertuarının hatırı sayılır bir bölümünün günümüze ulaşmasını temin etmiş.
Saray’ın, daha doğrusu padişahın musiki heyetine santurî olarak dâhil olan Ali Ufki Bey çok sayıda musiki eseri telif etmiş.
İyi bir gözlemci olan musiki üstadı, hayatının önemli bir bölümünü geçirdiği Topkapı Sarayı için bir kitap yazmış; ayrıca Türkçe lisanı ve İslâm dini üzerindeki tetebbuatını da kitaplaştırmış.
Vakıf kuran kadınları hayır ve rahmetle yâd ederken, yazımızı Darüşşifa Makamları Albümü “Aşk ile…”nin en seçkin örneklerinden biri olan Uyan Ey Gözlerim’in final bölümüyle nihayete erdirelim…
YEDİ İKLİM BENİM DEYU GÜVENME
(…)
Bu dünya fanidir sakın aldanma,
Mağrur olup tac-u tahta dayanma,
Yedi iklim benim deyu güvenme.
Uyan ey gözlerim gafletten uyan,
Uyan uykusu çok gözlerim uyan.
Benim, Murad kulun, suçumu affet,
Suçum bağışlayub günahım ref’ et,
Rasul’ün sancağı dibinde haşret.
Uyan ey gözlerim gafletten uyan,
Uyan uykusu çok gözlerim uyan.
İbrahim Ethem Gören