Zafer Yılmaz, insanoğlunun binlere yıl önce keşfettiği büyülü malzeme camı sabır ve özenle işleyerek sanata dönüştüren önemli sanatkârlarımızdan biri. Sn. Yılmaz’ın elinde önce desen olarak kâğıda; ardından cama aktarılan farklı iş ve sanat fikirleri yepyeni ufuklara yelken açıyor. Zafer Yılmaz ile füzyon cam sanatı üzerine hasbıhal ettik.
Sanat ve estetik güzelliklerle ilk temasınız nasıl başladı?
Camcılık aile mesleğimiz, dededen, babadan süregelen bir meslek. Lise yıllarımda ailemize ait cam dükkânında vitray sanatçılarına cam keserken daha fazla ilgi duymaya başladım.
Füzyon cam sanatıyla tanışmanızın bir hikâyesi var mı?
Ben, Makine Mühendisiyim. 20 yıl mühendislik yaptıktan sonra aile mesleğimiz olan cam ile tekrar ilgilenmeye başladım. Füzyon tekniğini ilk kez Almanya’da Glass Tech Fuarı’nda gördüm. Alman SCHOTT firmasının davetlisi olarak gittiğim fuarda Füzyon Cam Sanatı ile yapılan işlerden çok etkilendim. 2000 yılında bu işi yapmak için bir firma kurdum ve 19 yıldır bu işi yapıyorum.
Füzyon cam sanatı nedir?
Füzyon Cam Sanatı, zihinsel ve görsel olarak tasarlayıp çizdiğiniz bir fikrin (modern, soyut, geleneksel, geometrik vs.) cama aktarılmasıdır. Kullandığımız tüm camlar şeffaf veya renkli genleşme katsayıları aynı olan camlardır. Deseni oluşturan tüm şeffaf veya renkli camlar bir şeffaf taban camı üzerine yerleştirilir. Daha sonra bu cam füzyon fırınının içine konur, uygun pişirme programı ile yaklaşık 810~820 °C’de 20~24 saat arasında pişirme–soğutma işlemi uygulanır. Fırın sıcaklığı 50 °C’nin altına inince cam fırından çıkarılır.
CAM SANATI İNSANLIĞIN YAZILI TARİHİ KADAR ESKİDİR
Bu sanat ne zaman ve nasıl keşfedilmiştir?
Cam insanlığın yazılı tarihi kadar eskidir. Cam büyülü bir malzemedir. Binlerce yıldır insanlık tarafından değişik amaçlar için kullanılmıştır. Cam sanatçıları önce vitray tekniği ile sanatsal cam paneller yapmışlardır. Füzyon cam sanatının ne zaman, nerede, kim tarafından geliştirildiğini bilmiyorum.
Füzyon cam sanatına dair neler yapıyorsunuz?
Füzyon cam tekniği ile kapı ve pencere camları, seperasyonlar, duvar panoları, tavan aydınlatmaları, masa üstü objeler, duvara asılan objeler yapmaktayız. Ayrıca tasarımcıların, mimarların istediği her türlü özel camları yapabiliyoruz.
“Sanat bir fikre dayanır. Fikrin sanata dönüşmesi için tasarım gerektirir. Tasarım ise sanatçının ellerinde şekillenir” diyorsunuz. Tasarıma dönüşen bir eserinizin sanat yolculuğunu özetler misiniz?
Önce bir ana fikir ortaya çıkıyor. Sonra bu fikri tartışıyoruz. Daha sonra kâğıt üzerine çok sayıda eskiz çiziliyor, tekrar değerlendiriyoruz ve yeni bir çizim yapıyoruz. Daha sonra bu çizim, kullandığımız cam renklerine uygun olarak renklendiriliyor. Tekrar değerlendirip tartışıyoruz. Bu aşamada müşterinin fikri ve istekleri devreye giriyor. Nihai çizim yapıldıktan sonra yapılacak işin 1/1’ini çiziyoruz. Bu çizim üzerine cam renkleri ve ölçüler yazıldıktan sonra atölyeye cam resimleri için veriyoruz. Cam kesimleri el âletleri ile yapılmaktadır. Titiz bir şekilde çizime göre cam kesimleri tamamlanıyor ve bir taban camı üzerine yerleştirip fırınlayarak üretimi sonlandırıyoruz.
Eliniz pek çok farklı özelliklerde değişik genleşme katsayısına sahip camlara dokunuyor. Bu dokunuşlarda nelere dikkat ediyorsunuz?
Füzyonda kullanılan camların genleşme (uzama) katsayıları yüzde yüz aynı olmalıdır. Farklı genleşme katsayısına sahip camlar bir arada kullanılıp eritilemez.
Kullandığınız camlar, camların özellikleri ve teknikler hakkında bilgi verir misiniz?
Kullandığımız tüm camları yurtdışından ithal ediyoruz. Alman SCHOTT firmasının camlarını ağırlıklı olarak kullanıyoruz. İtalya Murano adasından getirdiğimiz camları kendi içlerinde küçük obje yapımında kullanıyoruz.
FÜZYON CAM YAYGIN BİR KULLANIM ALANINA SAHİP…
Füzyon cam sanatının kullanım alanları nelerdir?
Füzyon Cam yaygın bir kullanıma sahiptir. Vitray ve benzeri tekniklerde cam kurşun, lehim veya bakır folyo ile yan yana birleştirilerek kullanılmaktadır. Füzyon ise daha serbest bir çalışma alanına sahiptir. İstediğiniz kadar camı üst üste veya yan yana eritebilirsiniz. Kapılarda, pencerelerde, çatı ışıklıklarında, duvar panolarında çeşitli küçük obje veya cam süs eşyası yapımında, masa sehpa camı yapımında kullanılır. Evler, işyerleri, metro istasyonları, cami pencereleri vb. füzyon camın yaygın kullanım alanlarıdır.
Geleneksel için bir paragraf açalım dilerseniz. Bu alanda neler, ne tür tasarım ve uygulamalar yapıyorsunuz?
Geleneksel motifleri tek başına veya modern bir çalışmanın içine yerleştirerek kullanıyoruz. Bir minyatür veya hat çalışması kadar ince işler yapmıyoruz. Mevcut teknik buna uygun değil.
Füzyon cam sanatı alanında hangi özelliklere sahip çalışmalar “eser” ismini alır?
Özgün bir kompozisyona sahip ciddi emek harcanmış işlere eser diyebiliriz.
Bu sanatta sabrın bulunduğu yer hakkında neler söylemek istersiniz?
Tüm sanat dallarında olduğu gibi bu işlerde sabır çok çok önemlidir. Bir çizimin ortaya çıkması aylar sürebiliyor, işin yapımı haftalar sürebiliyor. Sabırsız insanlar zaten sanatla ilgilenmiyorlar.
Sanatınız bireysel olarak icra edilebilir mi? Meraklılarına tavsiyeleriniz neler olur?
Bireysel olarak çok rahatlıkla icra edilebilir, meraklılarına tavsiyemiz hobi fırını edinerek ev ortamında bile çalışma yapabilirler.