19 Ekim 2023 Perşembe Katılım Bankalılığının duayen ismi Adnan Büyükdeniz’in 14’üncü vefât yıldönümüydü. Merhum Büyükdeniz’i bir taraftan hayır ve rahmetle yâd ederken diğer taraftan da örnek hayatını kendisini tanımayanların irfanına arz etmek mülahazalarıyla Yıldız Holding’in Çamlıca yerleşkesinde “Yerkürenin Renkleri Adnan Büyükdeniz’e Vefâ Fotoğraf Sergisi”nde/anma programı düzenlendi.
Etkinliğe Katılım Bankamızı temsilen Genel Müdürümüz Ufuk Uyan, Genel Müdür Yardımcımız Ahmet Albayrak, Özel Bankacılık Gurup Müdürümüz Ali Bağatır ve Özel Bankacılık Şube Müdürümüz Resül İmeri iştirak etti. Sanat Danışmanımız İbrahim Ethem Gören’in küratörlüğünü üstlendiği etkinliğin katılımcılarına, arkadaşlarının, merhuma yönelik şahitliklerini ve hatıralarını kaleme aldıkları albüm/hatıra kitap mahiyetinde bir sergi kataloğu takdim edildi.
İbrahim Ethem Gören, Boğaziçi Üniversitesi’ndeki öğrencilik yılları, mesai arkadaşlıkları ve şahitlikleri özelinde Yönetim Kurulu Üyemiz, Genel Müdür Yardımcımız Ufuk Uyan ile bir e-mülakat gerçekleştirdi. Mülakat ile birlikte merhumun 4 kıtada, 40 ülkede, farklı kültür ve coğrafyaların insanlarına dair çektiği fotoğraflardan müteşekkil seçkiyi de değerli okuyucularımızın irfanına arz ediyoruz.
İbrahim Ethem Gören: Ufuk Bey, Adnan Büyükdeniz’le nasıl tanışmıştınız?
Ufuk Uyan: Eskişehir Anadolu Lisesi’nden 11 arkadaş, Boğaziçi Üniversitesi’nin çeşitli bölümlerine girdik. Bendeniz de Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi bölümünü kazanmıştım. Bizler Anadolu’dan gelip İstanbul’un ve özellikle de Boğaziçi’nin manzaralı havasında yine İstanbul Erkek Lisesi vb. okullardan gelen Mustafa Özel, Ahmet Davutoğlu, rahmetli Adnan Büyükdeniz, Faysal İnci gibi Müslüman bir akımla karşılaşmıştık. Belki, uzun zaman birbirimizi fark etmek, yakınlık kurmak nasip olmadı. Ancak Bebek Camii, Nafi Baba Camii ve Hisar’ın altındaki camilerde başlayan karşılaşmalar sonrasında yakın bir arkadaşlık oluştu ve daha sonraki yıllarda özellikle I. Yurt odalarında daha koyu kardeşliğe dönüşecek bir tanışmaya dönüştü. Rahmetli Adnan Büyükdeniz de Boğaziçi ekonomide okuyordu ve ona ekonomideki vukûfiyeti sebebiyle “Keynes” tabiri uygun görülmüştü. Rahmetli, benden bir dönem önce mezun oldu ve London School of Economics’e burs bularak gitti. Ben de onu takip ederek LSE’den kabul aldım, ancak burs bulamadığım için gidemedim. Daha sonra Boğaziçi işletmede master yaparak öğrenim hayatımı tamamladım.
Öğrencilik yıllarından sonra teşrîk-i mesainiz nasıl devam etti?
Öğrencilik esnasında gelişen kardeşlik ve dostluk o dönemde evlerde yapılan ilmî ve İslâmî görüşmeler şeklinde devam ediyordu. Daha sonra İzmir Şirinyer’deki NATO Müttefik Komutanlığı’nda askerlik görevimi yaptım. Askerliğimi bitireceğim yıl, iş hayatına atılmak için gazetelerden iş bakıyorum. Birkaç alternatif vardı. Bunların içerisinde, TÜSİAD araştırma uzmanı arıyordu. Sınavı da İzmir’de yapılacaktı. Rahmetli Adnan’la görüşerek yardımını istedim, o da o zaman genel sekreter olan İhsan Bey’i referans vermişti. O günlerde (rahmetli) Adnan arayarak “Albaraka diye faizsiz bir yer kuruluyor” diye bahsetti. TÜSİAD ve bir başka alternatifim varken “Rabbim namazımı rahatça kılabileceğim, Müslümanca yaşayabileceğim bir yer nasip etti” diyerek tercihimi Albaraka’dan yana yaptım, o zamanki adıyla “Proje ve Yatırımlar Müdürlüğü”nü tercih ettim. Daha sonra ben Proje Yatırımlar Müdürlüğü’nde çalışırken Adnan Bey de Albaraka Türk’e katılarak Pazarlama Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı. Faizsiz bankacılığın o ilk zamanlarında randevu almanın dahi zor olduğu dönemlerde faizsiz bankacılığın anlatılmasında, tanıtılmasında son derece önemli görevler üstlendi, ekonomiye vukûfiyetiyle karşımızdakilerin ikna edilmesinde çok rolü oldu.
İnsani yönlerine dair neler söylemek istersiniz?
Yardımsever, dürüst, çalışkan, kibar ve beyefendi bir kişiliğe sahipti. Boş işlerle çok uğraşmayan, bilimsel çalışma disiplinine sahip, kararlı ve araştıran, nüktedan bir kişiydi. Konuşma yetenekleri çok gelişmişti. Nitekim, daha sonra Bilim Sanat Vakfı’nda önemli görevler üstlendi, doktorasını tamamlayarak bilimsel dünya ile bağını sürdürdü.
Uzun yıllar o zamanki ismiyle “özel finans kurumu” yöneticiliği yaptı. Adnan Büyükdeniz ismi katılım bankacılığı sektörü için neler ifade ediyor?
Rahmetli Adnan yeni gelişen bir sektör olan katılım bankacılığının ilk özel finans kurumu sürecinde ve daha sonra kamuoyuna anlatılmasında, Türkiye’deki gelişmelerin yurt dışına anlatılmasında etkin bir rol üstlendi.
Karşımızda 100 yıllık konvansiyonel, faizli bir bankacılık örneği var iken, karşımızda onlarca asırlık dünya bankacılık alışkanlıkları var iken reel ekonomiye hizmet eden, yalnızca üretime hizmet eden bir finans alternatifini anlatmak kolay değildi. Rahmetli Adnan’ın bunu en iyi şekilde yaptığına inanıyorum. Sektörümüzün duayenlerindendi. Sektörün sıkıntılı günlerinde de görev yaptı. Müslüman’ın en önemli özelliği olan “korku ve ümit arasında olmak” konusuna güzel bir örnekti.
Hastane dönemlerinden birinde Abdullah Tivnikli Bey’le birlikte hastanede ziyaretine gittiğimizde “Bu murabahaların hesabını nasıl vereceğiz?” diye her zaman olduğu gibi konuştuk. Hep iyi ve doğru olanı (kâr-zarar ortaklığı projeleri) yapma niyetimiz vardı. İnşallah, Rabbimiz bizi, faizin pençesinden kurtardığımız, iyilik yaptığımız kişilerin duasıyla hatalarımızı affeder diyerek umutlandırdık.
Adnan Bey için son olarak neler söylemek istersiniz?
Rabbim rahmet eylesin, mekânını cennet eylesin. Efendimize (sav) komşu eylesin! (Âmin)
ADNAN BÜYÜKDENİZ (1958-2009)
1958 yılında Adana'da dünyaya geldi. 1974 yılında Türk-Amerikan Kültürel Mübadele Programı'ndan kazandığı burs ile Amerika Birleşik Devletleri'ne gitti. Lise eğitimini ABD'nin Texas eyaletinde tamamladı. 1976 yılında girdiği Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nden 1980 tarihinde mezun oldu.
Aynı yıl, yüksek lisans çalışmaları için Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği'nin (TÜSİAD) bursu ile İngiltere'ye giden Büyükdeniz, London School of Economics'ten Bilim Master'ı derecesini aldı
Yüksek lisans eğitimin ardından yurda dönen Büyükdeniz, 1983-1985 yıllarında TÜSİAD'da ekonomi araştırma uzmanı olarak çalıştı. 1990 yılında İstanbul Üniversitesi'nde doktor unvanı alan Büyükdeniz, TÜSİAD'da 1985-1994 yılları arasında danışmanlık görevinde bulundu.
Albaraka Türk Katılım Bankası'nın kuruluş aşamasında bankaya katılan Adnan Büyükdeniz, burada sırasıyla kredi pazarlama müdür yardımcılığı, dış işler müdürlüğü, genel müdür başyardımcılığı görevlerinde bulundu. 2003'te atandığı genel müdürlük vazifesini vefâtına kadar sürdürdü.
Yurt dışındaki çeşitli bankacılık ve yatırım fonu kuruluşlarında yönetim kurulu üyelikleri de yapan Büyükdeniz, 1992-2000 yılları arasında Marmara Üniversitesi'nde Para Teorisi ve Politikası ile Uluslararası İktisat dersleri verdi.
Büyükdeniz'in, "Türkiye'de Faiz Politikaları" isimli kitabı, Milliyet Gazetesi'nden 1992 yılında ekonomi dalında birincilik ödülü aldı. Amatör ruhla profesyonel fotoğrafçılık yapan Dr. Adnan Büyükdeniz dünyanın dört bir coğrafyasına yaptığı seyahatlerde çektiği fotoğrafları Yerkürenin Renkleri serlevhalarıyla kitaplaştırdı, aynı isimle fotoğraf sergisi açtı.
Evli ve üç çocuk babası olan Dr. Büyükdeniz, 19 Ekim 2009'da İstanbul'da vefât etti.
İbrahim Ethem Gören/23.10.2023 Yazı No: 374