‘PORSELENE DAİR’ SABANCI MÜZESİ’NDE
Sakıp Sabancı Müzesi, asırlar boyunca İstanbul’un önemli sayfiye merkezlerinden biri olan Emirgan’a ve oradan tüm Türkiye’ye sanat ve estetik güzellikler armağan eden önemli ihtisas müzelerinden biri. Bünyesinde sürekli ve süreli sergilere ev sahipliği yapmakta olan müze şu sıralarda Çinli seramik sanatçısı Ai Weiwei’in Türkiye’deki ilk sergisini ağırlıyor. Eylül 2017 ayında kurdelesi kesildikten sonra 28 Ocak 2018 gününe kadar devam etmesi planlanan sergi, sanatseverlerin yoğun ilgisi üzerine 11 Mart 2018 tarihine kadar uzatıldı.
SERGİNİN ÖZNESİNDE PORSELEN VAR
Porselene Dair başlıklı sergide dünyaca ünlü fotoğrafçı, insan hakları savunucusu, film yapımcısı, mimari tasarımcı, çini ve porselen sanatçısı Ai Weiwei’in önceki dönem çalışmalarından geniş bir seçkiyle birlikte yeni çalışmaları da sunuluyor.
Serginin öznesinde porselen var. Dolayısıyla sanatkârın 30 yıllık porselen serencamına tanıklık eden serginin anlatısı, bir yandan sanatçının içinden mütemadiyen mücadele ve hüzün geçen hayat hikâyesini, diğer yandan da Çin’in el sanatları geleneğine ve sanat tarihine bakışının uygulamalı izlerini taşıyor.
SANAT İFADE ÖZGÜRLÜĞÜDÜR
En önemli sanatını duruşu ve yaşam biçimi olarak nitelendiren Üstad Ai Weiwei, sergisinde muhtelif günlük kullanım ve süs eşyaları örnekliğindeki porselen üretimine odaklanırken, “kendine mâl etme”, “yeniden üretme” ve “putları kırma” gibi kavramlar üzerinde yoğunlaşıyor ve ekliyor: “Benim sanat anlayışım hep aynı kaldı. Sanat ifade özgürlüğüdür. Yeni bir iletişim biçimidir. Sanat müzelerde sergilenmek ya da duvarlara asılmak için yapılmaz. Sanat gönüllerde yaşamalıdır. Sıradan insanlar da herkes gibi sanattan anlayabilmelidir. Sanatın elit ya da gizemli olduğunu düşünmüyorum. Herhangi birinin sanatı politikadan ayırabileceğini düşünmüyorum. Sanatı politikadan ayırma niyeti bile son derece politik bir niyettir.”
Ai Weiwei’in porselen yolculuğunun her aşaması sergide sanatçının ikonik çalışmalarıyla anlam buluyor. Ai Weiwei, günümüz dünyasıyla ilgili mesajlarını geleneksel Çin el sanatları aracılığıyla bizlere aktarıyor; üstadın sanatı da izleyiciye çağımızın paradokslarına dair bir bakış açısı sağlıyor.
SERGİ İZLEYENLERİNİ TEFEKKÜRE DAVET EDİYOR
Sergi, Çinli ustanın çalışmalarında tekrar tekrar görülen temaların kullanılmasıyla kurgulanmış bir yapı aracılığıyla onun sanatına kapsamlı bir bakış sunuyor. Sanatçının sahicilik, çağlar boyu değer sistemlerinin dönüşümü ve kültür tarihi kavramlarını irdeleyen çalışmaları, izleyenleri söz konusu kültürel, sanatsal ve tarihsel değerler üzerinde tefekküre davet ediyor.
ÇAĞDAŞ DÜNYAYA KAPSAMLI BİR BAKIŞ AÇISI…
Ai Weiwei, replika çalışmalarında sahicilik kavramını sorgulayarak, özgün obje ile kopyası arasındaki farkı da çürütüyor. Bugüne ulaşmış antikaların kalıntıları ışığında, Ai Weiwei Çin ve Yunan çömlek bezemeleri ve Mısır duvar resimlerinin mantığını uyarlayarak tarih konusunda düşünüyor ve muhataplarına çağdaş dünyaya dair kapsamlı bir bakış açısı sunuyor.
GELENEĞİ DÖNÜŞTÜRMEK…
Ai Weiwei, sanat hayatı boyunca var olan değer sistemlerini sorgulamak için farklı dönüştürme yöntemlerini kullanmış. Ölülerin küllerinin saklandığı kadim kapları parçalamaktan, bu kapların neredeyse tıpkılarını yapmaya kadar uzayıp giden bu yöntemler, bir yandan sanatkârın kendisine geleneksel formları kullanarak yeni bir ifade tarzı oluşturma imkânı sağlarken, diğer yandan da malzemelere bağlılığın arkasında yatan nedenlere işaret ediyor.
Sanat yaşamı boyunca var olan değer sistemlerini sorgulamak için farklı dönüştürme yöntemleri kullanan Weiwei’nin “Han Hanedanlığı Dönemine Ait Vazoyu Düşürmek” “Nehir Yengeci” ve “Ayçekirdekleri” isimli çalışmaları sergide dikkat çeken eserler arasında yer alıyor.
ESERLERİNDE MÜLTECİ SORUNUNA YER VERİYOR
Sahici bir insan hakları savunucusu olan Weiwei, insanlığın küresel boyuttaki dramı olan mülteci sorununa da porselenlerinde geniş bir şekilde yer veriyor. Weiwei eserlerinin tasarımında geleneksel formları kullanıp yeni bir dil oluşturma yoluna giderek “geleneği dönüştürmek” anlayışını benimsiyor.
HAN HANEDANI’NIN VAZOSUNU DÜŞÜRMEK!
Çinli sanatkârın dikkatimizi çeken bir eserine değinmekte fayda var. Han Hanedanı Vazosunu Düşürmek, Weiwei Usta’nın ikonik çalışmalarından biri… Ai, 200 yıllık Neolitik vazoyu, Çin’in toplumsal hayatında büyük bir kargaşaya sebebiyet veren kültür devrimi sırasında kültürel mirasın yaygın bir şekilde yok edilmesini çağrıştıracak şekilde parçalayarak ona yeni bir anlam yüklemiş. Üç enstantanede yakalanan bu ikonoklastik eylem, eseri çağdaş sanat yapıtları arasına yerleştirmiş! Topkapı Sarayı Müzesi koleksiyonunda yer alan parçaların kendisi tarafından yapılmış kopyalarının, söz konusu koleksiyonun orijinal bir vazosuyla birlikte sergilenmesi de orijinalin farkının nerede yattığını muğlaklaştırıyor. Çin porseleninin Osmanlı asırlarında taşıdığı önem ve zanaatkârlığa etkisi dikkate alındığında, Ai’in kopyaları, orijinal ile sahtenin bir arada var olabileceği bağlam ve değeri sorguluyor.
PORSELENE DAİR, 11 MART 2018 TARİHİNE KADAR ZİYARETÇİLERİNİ BEKLİYOR
Art Review dergisinin araştırmasına göre “En Güçlü 100” sanatkâr listesinin bir numarasında bulunan, Çin’in en tanınmış sanatçısı Ai Weiwei'in bugünün ve yarının akıl sahiplerine yönelik mesajlarını geleneksel el sanatları aracılığıyla aktardığı Porselene Dair sergisi 11 Mart 2018 tarihine kadar ziyaretçilerini Emirgan’a bekliyor.
İbrahim Ethem Gören