Kuveyt Türk, TDV KAGEM ile birlikte İstanbul Beşiktaş Sinan Paşa Camii avlusundaki 12 odanın restorasyonunun ve tefrişinin yapılarak sanat atölyeleri olarak dizayn edilmesi projesini 2018 yılında hayata geçirmişti.
Sinan Paşa Camii avlusunda bulunan TDV KAGEM-Kuveyt Türk Sanat Atölyeleri’nde 2018 yılından bu yana hat, tezhip, minyatür, çini, ebru gibi geleneksel sanatlarımız başta olmak üzere karakalem, suluboya, kaligrafi ve musiki gibi birçok alanda eğitim veriliyor. Sanat atölyelerinde yetişkinlerin yanı sıra çocuk ve gençlere yönelik kurslar da düzenleniyor.
KAGEM’de yeni sanat döneminin heyecanına Kasım ayında açılacak geleneksel sanatlar sergisi de eklendi. Kuveyt Türk TDV KAGEM yöneticisi, minyatür sanatkârı Ayşe Nur Kapusuz ile Merkez nezdinde yürütülmekte olan sanat çalışmaları üzerine bir e-mülakat gerçekleştirdik.
İbrahim Ethem Gören: Ayşe Nur Hanım sizi tanıyabilir miyiz?
Ayşe Nur Kapusuz: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi mezunuyum. 12 yıl MEB’de öğretmenlik yaptıktan sonra vaiz olarak DİB’na atandım.14 yıl aktif olarak vaizlik görevimi ifa ettim. Devam eden süreçte bana tevdi edilen Türkiye Diyanet Vakfı’na bağlı Kadın Gençlik Aile Merkezi (KAGEM) İstanbul Şubesini kurma ve yürütme vazifesini üstlendim. Yedi yıldır da KAGEM’de eğitim kültür ve sanat faaliyetlerimizin sorumluluğunu yürütmekteyim. Meslek hayatımda 33 yılı geride bıraktım.
Sanat yolculuğunuz…
Fakülte yıllarında Muhittin Serin ve Hüsrev Subaşı hocalarımızdan hat sanatını meşk etme imkanım oldu. Ancak daha sonra devam ettiremedim. Aile ve çalışma hayatının getirdiği yoğunlukla fırsat bulamadığım sanat çalışmalarıyla tekrar buluşmam 2011 yılında Klasik Türk Sanatları Vakfı’nda Özcan Özcan hocamızla minyatür atölyesine devam etmemle oldu. Hocamızla ve atölye arkadaşlarımızla ilk projemiz, özgün eserlerden oluşan, yurt içinde ve yurt dışında sergilenen Mantıkuttayr çalışmamız, Kuveyt Türk Katılım Bankası’nın, kültür sanat çalışmaları bünyesinde hikâyesini bendenizin kaleme aldığı bir çocuk kitabı niteliğiyle Türkçe ve İngilizce olarak basıldı. Daha sonra yine hocamızla aynı ekip olarak yeni bir proje ile Süleymanname minyatürlerini reprodüksiyon olarak çalıştık, ilk sergisini KAGEM- Kuveyt Türk Sanat Atölyeleri çatısında yaptığımız bu çalışmamız da Çınar Derneği bünyesinde kitaplaştı. Minyatür çalışmalarım yine Özcan hocanın rehberliğinde Kuş Evleri projemizle devam etmektedir.
TDV KAGEM-Kuveyt Türk Sanat Atölyeleri’ni okuyucularınıza tanıtmanızı istirham ediyorum.
Türkiye Diyanet Vakfı’na bağlı olan merkezimizde diğer çalışmalarımız ve eğitim faaliyetlerimiz kadar sanat atölyelerimiz de ağırlıklı olarak yer almaktadır. Bu atölyelerimizde geleneksel sanatlarımız başta olmak üzere geniş bir yelpazede çocuk, genç, yetişkin, kadın ve erkek üyeleriyle ayrım gözetmeksizin muhatap kitlemizi sanatla tanıştırmak, buluşturmak ve estetik zevki hayatın içine taşımak hedefi vardır. Sinan Paşa Camii’nin tarihi dokusu içinde avluda revakların altındaki medrese odaları sanat atölyeleri olarak tefriş edildi. 2017 yılından bu yana Kaptan-ı Derya Sinan Paşa’nın Mimar Sinan’a yaptırdığı tarihi caminin avlusundaki Hat, Tezhip, Minyatür, Çini, Ebru, Kalemişi, Katı’, Ciltcilik, Karakalem, Suluboya, Kaligrafi, Bendir, Ud, Ney, Kanun ve Meşk Atölyelerimizde sanat eğitimlerimizi sürdürüyoruz.
Merkez hangi mülahazalarla kuruldu?
Birçok alanda eğitim seminerlerinin yapıldığı Kadın Gençlik ve Aile Merkezimiz KAGEM, Sinan Paşa Camii’nin mahfilinde yer almaktadır. Merkezimiz Toplumun bel kemiği olan aileyi güçlendirmek üzere programlar hazırlamak ve eğitimler yapmak özelliklere kadınların ve gençlerin donanımına katkıda bulunmak mülahazalarıyla kurulmuştur. Hedefimiz böyle tarihi, estetik ve kolay ulaşılır merkezi konumdaki bir mekânda halkımızı güvenilir uzmanlar aracılığıyla doğru ve güvenilir bilgi ile buluşturmak, maharetle donatmaktır.
Misyon ve vizyon beyanınız…
KAGEM, Türkiye Diyanet Vakfı bünyesinde 7’den 70’e toplumun her kesimine yönelik akademik, sosyal, kültürel, sanatsal ve bilimsel eğitim ve seminerler düzenler. Toplumu doğru bilgiyle buluşturmak üzere sistematik çalışmalar yapar.
AYŞE NUR KAPUSUZ: İNSANLIĞIN ANLAM VE DEĞER DÜNYASINA IŞIK TUTMANIN GAYRETİNDEYİZ.
KAGEM’in misyonu ‘İnsanlığın anlam ve değer dünyasına ışık tutmak’ tır. Bilginin ve sanatın keşfedilmesi, yeniden öğrenilmesi, yaygınlaşması ve insanlık yararına kullanılması; geçmişi, bugünü ve yarını bilgi, idrak ve özgüvenle kuşatan bir gençlik ve güçlü bir aile yapılanması vizyonuyla çalışmalarımıza devam ediyoruz.
TDV KAGEM-Kuveyt Türk Sanat Atölyeleri’nin alametifarikası nedir?
Tarihi bir mekânda yer alan atölyelerimizde sınırlı kontenjanlarımız sebebiyle ve alanlarında isim sahibi donanımlı hocalarımız vesilesiyle son derece nitelikli bir eğitime, son derece ekonomik bir şekilde imkân tanımak.
Az önce bahsettiğiniz misyon ve vizyonun tahakkukuna yönelik Merkez’de geride kalan 7 yılda neler yapıldı?
Temel İslami İlimler, Tarih, Sosyoloji, Edebiyat alanlarında konunun uzmanları ve akademisyenler tarafından periyodik seminerler düzenlendi. Yedi yıldır aileyi merkeze alan, aile içinde sağlıklı iletişimi destekleyen konularda uzman psikologlar tarafından sunulan ‘Aile Eğitim Seminerleri’, kişisel gelişimi destekleyen ‘Diksiyon ve Metin Seslendirme’ dersleri, ‘Toplumsal Hayatta Nezaket’ seminerleri, ‘İstanbul Dersleri ‘, ‘Osmanlıca Dersleri’ Arapça, İngilizce dil atölyeleri, ‘Yazar-Okur’ buluşmaları, ‘Yazarlık Atölyesi’, çocuklara ve gençlere yönelik ‘Yaz Okulları’, ‘Devlet Korumasındaki Çocuklarımıza’ yönelik eğitim faaliyetleri, sanat atölyelerimizle birlikte periyodik olarak her sene merkezimizde devam ettirdiğimiz çalışmalardır.
Sanat atölyeleriniz için büyükçe bir paragraf açalım… Öz sanatlarımızın hangi branşlarında sanatseverlere kimler hangi dersleri veriyor?
Hat Atölyemizde Ömer Faruk Dere ve Sevim Bayazıt ; Tezhip Atölyemizde Hacer Sönmez ve Melek Şen Yıldırım; Katı’ Atölyemizde Handan Nisrin Şahin ve Zeynep Tekin; Minyatür Atölyemizde Zeynep Elçi Çakırca ve Reza Zolghadr; Ebru Atölyemizde Eda Özbekkangay;Çini Atölyemizde Sevim Ersoy; Kağıt ve Defter Yapım Atölyemizde Yusuf Şafak Kaynak; Karakalem Atölyemizde Ayşe Şevval Işık; Suluboya Atölyemizde Furkan Türkyılmaz;Kaligrafi Atölyemizde Ömer Faruk Dere;Bendir Atölyemizde Enes Yıldırım; Kanun Atölyemizde Mehmet Zeki Erdoğmuş ve Nihal Çömlekçioğlu; Ud Atölyemizde Emine Canyakar; Ney Atölyemizde Eren Köksal ; Meşk Atölyemizde Ayşe Nur Özpekel hocalarımız devam ediyor. Çalışma yoğunlukları sebebiyle bu sene atölyelerimizde olamayan ancak geçtiğimiz yıllar içinde atölyelerimize emek veren kendilerinden çok istifade ettiğimiz Ud hocamız Yıldız Özden,Ney hocamız Talha Günaydın, ciltçilik hocamız Murat Gürsoy’u ve Kalemişi hocamız Abdullah Oğuzhanoğlu’nu ve kendilerinden danışmanlık aldığımız Safiye Morçay, İsmail Hakkı Gurbetçi, Prof. Dr. Hikmet Toker ve Prof. Dr. Erhan Özden ‘i de minnetle anmak isterim.
Hat sanatı atölyesiyle devam edelim. Atölye içerikleri…
İki adet hat atölyemiz bulunuyor. Ömer Faruk Dere hocamızın atölyesinde nesih ve sülüs; Sevim Bayazıt hocamızın atölyesinde ise rik’a ve ta’lik dersleri verilmektedir.
Hüsn-i hat branşınızı günümüzün usta kadın hattatlarından Sevim Beyazıt ile takviye ettiğinizi gözlemliyoruz. Kadınların hat sanatına yoğun ilgisine dair kanaat ve gözlemlerinizi öğrenmek isteriz…
Bir şeyi sevmek için tanımak gerekiyor. Sanatlarımız da tanındıkça seviliyor, sanatlarımızın icrasına ilgi artıyor. Kadınların da gerek hat gerek diğer sanatlarımıza son derece ilgili olduğunu gözlemliyorum. Uzun bir yolcuğu, disiplinli bir çalışmayı gerektiren hat sanatımıza ilgi gösterip atölyelerimize devam eden katılımcılarımız ağırlıklı olarak kadınlar.
Hat sanatı eğitimlerinde kademe söz konusu mu?
Hat sanatı hocanın talebesini bire bir takip ettiği gösterdiği ilerlemeye göre meşklerini düzenlediği bir eğitim disiplinine sahip olduğu için katılımcılarımız kendi sanat yolculuğunu hocalarının mihmandarlığında temel eğitim olarak devam ettiriyor. Henüz bir kademelendirme, bir proje sınıfı oluşturmamız söz konusu olmadı.
Ebru, tezhip, minyatür, katı’ ve çini sanatı atölyelerinizde yürütülmekte olan teorik ve pratik çalışmaları da konuşalım…
Hocalarımız kendi alanlarında o sanatın tarihi süreci, terimleri, desenleri, tasarım teknikleri hakkında teorik bilgileri ders süreçlerinde aktarırken diğer taraftan da atölyelerimizde bizzat uygulama yapıyor/yaptırıyor. Hat, Tezhip, Çini ve Kaligrafi hocalarımızın (Ömer Faruk Dere, Hacer Sönmez, Sevim Bayazıt, Sevim Ersoy) sanatlarını tanıtan ve anlatan, uygulama tekniklerini açıklayan rehber sanat kitapları yayınlamış olmaları bu sanatlara dair hizmetleri ve yetkinlikleri konusunda bizi onurlandıran bir husustur.
Hafta bir gün rutiniyle devam eden atölyelerde katılımcılarımız hocalarımızın rehberliğinde sanatın uygulamasını yaparak çalışmalarını sürdürmekte, gelişimlerini ilerletmekte, gayretleri ve kabiliyetleri nispetinde sanatın icrasında belli bir seviyeye ulaşmaktadırlar. Yurt içi ve yurt dışı sergilerimiz de çalışmalarımız arasında yer tutuyor.
Defter yapım atölyeniz ne kadar rağbet görüyor?
Defter yapım atölyemiz ciltçiliğin çok temel konularının (kâğıda dair bilgi, forma oluşturma, sırt dikişi, kolon dikişi, şirâze, kapak tasarlama) defter yapımı yoluyla öğretildiği üç aylık bir atölye olarak tasarlandı. Yüksek bir ilgi var, kontenjanımızı doldurduk.
Bu ilgiyi neyle telif ediyorsunuz?
Teknoloji ilerledikçe el yapımı ürünlerin kıymeti daha anlaşılır oldu, kendi emeğinizle ürettiğiniz, yapıştırdığınız, diktiğiniz, ciltlediğiniz bir defteri kullanmanın ve hediye etmenin farklı bir anlamı ve hazzı oluyor. Bu atölye, temel el becerilerini geliştirmek noktasında da iyi bir eğitim vasıtası olarak da düşünülebilir. Geçen senelerde yaptığımız bir günlük atölye çalışmalarımızda çok geniş bir yaş yelpazesinden katılımcılarımız oldu.
Sanat Atölyelerinde kursiyerlerin ürettiği çalışmalar nasıl değerlendiriliyor?
Bu çalışmalar avluda yer alan sergi-sunum odamızda sergilenip sanatseverlerin ilgisine sunulduğu gibi, yıllık sergilerimizde de yer alıyor, zaman zaman da misafirlerimize hediye olarak takdim edilebiliyor.
Engelsiz Sanat Atölyelerinizde yürütülmekte olan çalışmalar…
İşitme Engellilere yönelik olarak, ebru ve katı’ atölyelerimizde çok güzel çalışmalar yapıldı. İşaret diliyle çeviri yapan bir rehberin eşliğinde sanat atölyeleri hocalarımızla yürütülen atölyede üretilen çalışmaların 2023 yılı Engelliler Haftasında sergisini yaptık. Yine meşk atölyemize devam eden görme engelli katılımcılarımızın da arasında bulunduğu koromuzla 2023 yılı içinde üç konser verdik.
İslami Eğitim Seminerlerini de konuşalım dilerseniz…
Bilgi kirliliğinin insanların kafasını karıştırdığı ve doğruya ulaşmayı zorlaştırdığı bu çağda akademisyen hocalarımızla katılımcılarımızı buluşturduğumuz Tefsir, Hadis, İslam İnanç Esasları, İslam Hukuku ve Tasavvuf alanlarında giriş dersleri yapıldı. Yine, alanında uzman hocalarımızla Tefsir, Esma-i Hüsna, Şemâil-i Şerîf, Kalb-i Selim, Şifâ-i Şerîf, Güncel Fıkhî Meseleler derslerimiz, Tasavvuf Edebiyatına dair Mesnevî, Mantıkuttayr, Muhammediye okumaları programlarımızla halkımızı doğru dini bilgiyi ulaştırmayı hedefliyoruz.
Medeniyet ve Kültür Seminerleriniz için de bir paragraf açalım…
Alan uzmanlıkları doğrultusunda akademisyen hocalarımızdan istifade ettiğimiz bu seminerlerde yaşadığımız şehrin kültürünü ve tarihini tanımaya yönelik İstanbul Okumaları, bizi millet yapan değerlerin işlendiği Kurucu Metin Okumaları, tarihi, coğrafi ve sosyolojik düzlemde dünyayı seyyahların gözünden tanımayı amaçlayan seminerler ve medeniyet tarihimize dair söyleşilerin yer aldığı etkinlikler, cumartesi günleri icra edilen programlarımız arasındadır.
Musıkî alanında da iddialısınız. Ses nefes eğitimi ve meşk atölyesi, ud, kanun, bendir ve ney atölye hizmetlerinizde neler arıyorsunuz?
Kişilerin ilgi duydukları bir alanda yeteneklerinin ve gayretlerinin elverdiği ölçüde gelişimlerine önem verdiğimiz için bir yetenek sınavına ihtiyaç duymadığımız, temel eğitim için istekli olmanın yeter şart olduğu atölyelerimize kontenjanımız nispetinde katılımcı kabul ediyoruz. Alanlarında son derece donanımlı hocalarımızın, özel kabiliyetleri keşfedip yetiştirdiği ve yönlendirdiği bir zemin imkânı da oluşuyor
MERKEZ nezdinde aradıklarınızın ne kadarını buldunuz?
Bugün geldiğimiz noktada her yıl sanat atölyelerimizde iki yüz civarında katılımcımız sanat eğitimi alıyor. Diğer yüz yüze periyodik seminerlerimiz ve eğitimlerimizden her yıl altı yüz civarında katılımcımız istifade ediyor, çevrimiçi seminerlerimizde ise beş bin civarında bir katılımcı kitlesine ulaşıyoruz. İnstagram sayfamız kırk bin takipçiye ulaştı. Paydaş kurumlarla yürüttüğümüz projelerimizi, ayrıca zaman zaman okullarımızdan sanatsal tanıtım atölyeleri, sergi ve eğitimci desteği taleplerini değerlendirdiğimizde aradıklarımızı bulmak hedeflerimizi gerçekleştirmek noktasında iyi bir yerde olduğumuzu şükürle ifade edebilirim.
Elhamdülillah.
Elbette ki özellikle sanat alanında gerçekleştirmek için desteklenmeye ihtiyaç duyduğumuz dosyamızda bekleyen bir takım projelerimizin olduğunu da belirtmeliyim. Yurt dışı sergilerimizde daha yakından müşahede ettiğimiz üzere vatandaşlarımızın yaşadığı ülkelerde millî-mânevî ve kültürel değeri açısından geleneksel sanatlarımızın eğitimine dair yapılacak çalışmaları da vizyonumuzun ve misyonumuzun bir parçası olarak görüyoruz. Bu anlamda yapılması gereken çok iş olduğunu düşünüyoruz.
Merkezde kadınları ve çocukları neler bekliyor?
Merkezimizde zaman zaman farklı ilçelerde müftülüklerimizle işbirliği halinde yaptığımız çocuk ve genç sanat atölyelerimiz var. Okullardan ve öğrenci kulüplerinden gelen taleplerle ortaöğretim ve üniversite düzeyinde öğrencilere yaptığımız workshoplar var. Yaz okullarımız her yıl devam eden bir rutinimiz.
Özel olarak kadınlara hitap eden programımız ise gündüz programlarımız arasında yer alan Kadın ve Aile Seminerlerimiz. Sanat atölyelerimizde de ağırlıklı katılımı kadınlar oluşturuyor.
Sair hizmet ve çalışma alanlarınız?
Devlet korumasındaki çocuklarımız için her sene belirlediğimiz bir kurumla özelliklede Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığımıza bağlı ÇODEM’lerde (Çocuk Destek Merkezleri) yürüttüğümüz geleneksel sanatlar, müzik atölyesi, tiyatro ve folklor çalışmalarımız bu çocuklarımızın rehabilitesine katkı veriyor.
Seminerlere kimler katılabilir?
Seminerlerimiz tüm halkımıza açıktır. Devam etmek istedikleri seminerler için telefon veya sosyal medyadan bize ulaşarak kayıt yaptırmaları gerekmektedir. Bazı okuma-tartışma programlarımız lisans ve lisansüstü öğrencilere yönelik olabiliyor.
Sanatseverler sizlere nasıl ulaşabilir?
En aktif olarak kullandığımız duyurularımıza, çalışmalarımıza yer verdiğimiz @tdvkagemistanbul İnstagram sayfamızdan, 0212 258 00 85 ve 0555 010 11 30 nolu telefonlarımızdan Merkezimize ulaşabilirler. Yine TDV KAGEM İstanbul adıyla Facebook, X ve Youtube hesaplarımızdan çalışmalarımızı takip edebilirler.
Kasım ayında dönem başı serginiz olacak. Sergiye nasıl hazırlandınız?
Sergimiz temalı bir sergi değil, geçtiğimiz eğitim yılı boyunca katılımcılarımızın atölye çalışmalarından seçilmiş eserlerin ve hocalarımızın eserlerinden oluşacak.
Sizin ilave etmek istediğiniz hususlar nelerdir?
Mutfağımızda bağışçılarımızın katkısıyla kaynayan, avlumuzda ihtiyaçlı-ihtiyaçsız herkese ikram edilen ve gönülleri ısıtan çorbamızı da anmadan geçmeyelim.
Son olarak okuyucularımıza nasıl bir mesaj iletmek istersiniz?
Okuyucularımızı Barbaros Hayrettin Paşa’ya ve Neccarzade Mustafa Rıza Efendi gibi iki kıymetli ecdada komşuluk yapan ecdat yâdigârı bir mekânda yer alan KAGEM’deki seminer ve sanat atölyelerimize katılamaya davet ediyorum.
İlginiz için teşekkür ediyorum.
Ben de müessesemiz adına sanat atölyelerimizdeki desteği için Kuveyt Türk’e teşekkür ediyorum.
İbrahim Ethem Gören/16.10.2023 Yazı No: 372