ÇORUMLULAR KAT’I SANATINI SEVDİ
Kat’ı sanatçısı Handan Nisrin Şahin 5-15 Eylül tarihleri arasında Çorum Belediyesi Sanat Galerisi’nde Estetik Sanatın Ruhudur serlevhalı kat’ı sergisi düzenledi. Çorum tarihinde ilk defa düzenlenen kat’ı sergisi özelinde sanatkâr Şahin ile hasbihal ettik.
Handan Hanım, Çorum'da geleneksel sanatlara yönelik ne tür çalışmalar var?
Bildiğim kadarıyla kurumsal olarak Çorum Belediyesi’nin çalışmaları dışında kayda değer bir faaliyet yok maalesef.
Çorum Belediyesi bu meyanda neler yapıyor?
Çorum Belediyesi Kadın Kültür ve Sanat Merkezi’yle ve bunun yanında Çorum'un beş farklı mahallesinde, İstanbul’daki İSMEK benzeri bir yapılanma ile hat, ebru, tezhip, çinicilik gibi geleneksel sanatlarımız ile birlikte değişik alanlarda meslek edindirmeye yönelik kurslar düzenlemektedir.
Çorum’da sergi fikri nasıl ortaya çıktı?
Bu yıl Nisan ayında Ankara Altındağ Belediyesi Ulucanlar Sanat Merkezi’nde düzenlemiş olduğum ilk kişisel sergim Çorum yerel basınında haber olmuş, Çorumlu hemşerilerim de Çorum’da da bir sergi düşünmem gerektiğini ifade etmişlerdi. Bu talep ve teşviklerden de cesaret alarak serginin bitiminde eserlerden bir kısmını Çorum’a götürdüm. Çorum Belediyesi ile yaptığımız temaslar sonunda bu yıl içinde sadece 5-15 Eylül 2017 günleri arasında sergi salonunda münhal bir tarih olduğunu öğrendik ve sergi açmaya karar verdik.
Kaç eserinizle katıldınız?
Biraz önce de belirttiğim gibi Ankara’daki serginin bitiminde eserlerden bir kısmını Çorum'a götürmüştüm. Bu arada Ramazan-ı Şerif, yaz tatili derken eser üretiminin nispeten yavaşladığı bir döneme de girmiştim. Bu bakımdan Ankara’daki sergiye ilave olarak sadece dört yeni eser bitirebildim. Sergide toplam 23 eser yer aldı. Daha önce hocam Emel Ogan Hanım ile atölye grubunda ve İSMEK Bağlarbaşı İhtisas Okulu’nda yapılan çalışmalardan elimde olan ‘Siyer-i Nebi Projesi’nden iki parça, Levni minyatürleri çalışmasından üç parça, çalışmasından iki parça, Yemiş Odası Projesi çalışmasından beş parça, hat uygulamalarından beş parça ve serbest çalışma şeklinde beş parça ile sergi açtım.
ÇORUM RESİM MÜZESİ’NDE 200 ESER SERGİLENİYOR
Sergi mekânından bahseder misiniz?
Sergimiz Çorum’un en merkezi yerlerinden birinde yer almakta olan Çorum Belediyesi Sanat Müzesi ve Galerisi’nde düzenlendi. Çocukluğumda Çorum Doğumevi’nin bulunduğu bu mekâna 1980’li yıllarda Kültür Sitesi olarak bir bina yapılmış, ancak bu bina kültürden çok, hizmet sektörünün faaliyet gösterdiği bir yapı olarak hizmet vermişti. Hiçbir Çorumludan bu binanın mimarisi ve kullanımı hakkında olumlu şeyler duyduğumu hatırlamıyorum. Bu bina 2013 yılında yıkılmış ve bugün yerine bir havuz ile kafeterya inşa edilmiştir. Bodrum katta ise Çorum Belediyesi Sanat Müzesi ve Galerisi yer almaktadır. Giriş bölümünde bizim de sergi yaptığımız ve süreli sergilerde kullanılmakta olan bir galeri ve galeriler şeklinde Resim Müzesi Sergi Salonu yer almaktadır. Bu müzede Çorum Belediyesi envanterinde yer alan 200’e yakın resim sergilenmektedir.
Resim Müzesi dediniz; müze hakkında bilgi verir misiniz? Eserler nasıl temin edilmiş?
Çorum Belediyesince ilki 2009 yılında yapılan Çorum’da Ressamlar Buluşması Projesi, beşincisinin yapıldığı 2013 yılına kadar her yıl tekrarlanmış, Birleşmiş Ressamlar ve Heykeltıraşlar Derneği (BRHD) tarafından da desteklenen ve geniş ölçüde katılım sağlanan bu organizasyona 8 yabancı ülkeden gelen ressamlar da dâhil olmak üzere toplam 81 ressam katılmış. Mezkûr ressamlar Çorum ve ilçelerinin tarihi ve turistik yerlerini ziyaret etmiş. Ressamlar Çorum’da bulundukları zaman zarfında özellikle Çorum konulu resimler yapmışlar. Bu resimlerden 179 adedi Çorum Belediyesi’nce satın alınmış ve 25 Ekim 2015 tarihinde açılışı yapılan bu müzede sergilenmektedir.
Resim Müzesi’nden bahsetmişken, müsaade ederseniz Çorum Belediyesi’nin sanat faaliyetlerine gösterdiği ilgi konusunda da bir parantez açmak isterim.
Tabii ki, buyurunuz Handan Nisrin Hanım.
Çorum Belediyesi, özellikle Belediye Başkanı Sayın Muzaffer Külcü ve Başkan Yardımcısı Sayın Zeki Gül’ün şahsi gayret ve çalışmaları sayesinde Çorum’daki sanat faaliyetlerinin geliştirilmesi ve desteklenmesi konusunda büyük hizmetler vermektedir. İlk sorunuza verdiğim cevapta da açıklamaya çalıştığım gibi Sanat Müzesi ile birlikte Kadın Kültür ve Sanat Merkezleri bu faaliyetlerin somut sonuçlarındandır diyebiliriz. Bu vesile ile ismini zikretmeden geçemeyeceğim kişilerden biri de Çorum İmam Hatip Lisesi’nde Sanat Tarihi öğretmenliğimi yapan Sayın Nilgün Ayşecik Çevik’tir. Aynı zamanda ressam ve ebru sanatçısı olan Nilgün Hanım, hem Çorum’da Ressamlar Buluşması Projesi’nin gerçekleşmesinde hem de Çorum Sanat Müzesi’nin sevk ve idaresinde fahri ve hasbi olarak görev ve sorumluluk almaktadır. Bizim serginin organizasyonunda da ciddi katkıları olan sevgili hocama sizin aracılığınızla da tekrar teşekkür etmek isterim.
ÇORUMLULAR KAT’I SANATINI SEVDİ
Açılışa ve serginize Çorumluların ilgisi nasıl oldu?
Çorum protokolü seviyesinde katılım çok umduğumuz gibi olmadı ama Çorumluların ilgisi fevkalade idi diyebilirim. Açılışın 10 gün süren bir bayram tatilinden hemen sonra olması özellikle bayram dönüşü birikmiş işleri gözden geçirmek durumunda kalan kamu görevlilerinin katılımını olumsuz yönde bir hayli etkiledi diye düşünüyorum. Serginin açık kaldığı yaklaşık bir haftalık sürede neredeyse hiç boş kalmadık. Müze görevlisinin, “Bugüne kadar bu mekânda yapılan sergilerin hem nitelik itibariyle hem de ziyaretçi sayısı itibariyle en iyisi.” şeklindeki ifadesi bizi hem çok sevindirdi, hem de mutlu etti.
Bu ilgiyi neye bağlıyorsunuz?
Anadolu'nun birçok şehrinde olduğu gibi, Çorum’da yaşayan vatandaşlarımız da bu tür sanat faaliyetlerine bir manada açlar diye düşünüyorum. Hele kat’ı gibi az bilinen bir sanatta, hemşerileri tarafından açılan sergi bir hayli ilgiye mazhar oldu. Sergiyi gezdikten sonra aynı gün daha sonraki saatlerde veya daha sonraki günlerde arkadaşlarını getirerek “Mutlaka bu arkadaşımın da görmesini istedim.” diyen belki 8-10 kadar sanatseverle bizzat muhatap oldum.
Serginin uzun bir bayram tatilinin hemen akabinde olması toplam ziyaretçi sayısını da olumsuz yönde etkiledi. Bu konuda serginin yeteri kadar önceden ve yeteri kadar duyurulamamasında bizim de eksikliğimizin olduğu anlaşılıyor. Çünkü sergiyi topladığımız gün ve hatta ertesi gün telefonla arayarak, sergiden yeni haberdar olduklarını ve devam ediyorsa ziyaret etmek istediklerini belirten bazı dostlara olumsuz cevap vermek zorunda kaldık.
KENDİMİ SINAVA GİDEN BİR ÖĞRENCİ GİBİ HİSSETTİM
Memleketinizde sergi açmak nasıl bir duygu?
Bu sorunuz üzerine düşününce Çorum’dan ayrılmamızın üzerinden 34 senenin geçmiş olduğunu hatırladım. Bu sürede neredeyse her yıl Çorum’a gittik. Ama bu gidişler çok sınırlı sürelerde ve ziyaret ya da tatil amaçlı olduğu için insan farklı bir psikoloji içinde oluyor. Ama bu defa kendimi sınava giren bir öğrenci gibi hissettim. Yapmış olduğum çalışmaları, uzun zaman sonra karşılaştığım öğretmenlerim ve arkadaşlarım başta olmak üzere bütün hemşerilerimin beğenisine sunuyor ve onların değerlendirmelerini merakla bekliyordum.
Atalarımız “Marifet iltifata tabidir.” demişler. Bu bakımdan hak ettiğimin üzerinde iltifata mazhar olduğumu da ifade edebilirim.
ESTETİK SANATIN RUHUDUR
Sergi ismine yönelik de bir sual iletelim. Estetik niçin sanatın ruhudur?
İbrahim Ethem Bey, malumunuz ruh cesede canlılık veren cevherdir. Ruhun terk ettiği cesedi, en yakınımız bile olsa, bir an önce toprağın altına gömerek çürümeye terk ediyoruz. Kanaatimce sanat eserini, üretilmiş herhangi bir başka üründen ayıran şey de estetiktir. Bu açıdan “Estetik sanatın ruhudur.” dedik.
Peki, sizce estetik nedir?
Bu soruyu bekliyordum! Estetikle ilgili mülahazalar için müstakil bir mülakat gerekir. Çorum sergimizin mülakatının sınırları cevaplara el vermez. O bakımdan kısaca estetik güzelliktir diyelim. Ama bu güzellik sadece göze hitap eden zahiri güzellikten ibaret değildir.
Çorumlular kat’ı sanatını ne kadar tanıyor?
Bu sorunuza kısaca hiç tanımıyormuş diye cevap verebilirim. Sergiyi ziyaret edenlerden neredeyse tamamı ilk defa görüyoruz ve hatta bunların büyük bir kısmı da ilk defa duyuyoruz dediler. Sanatla ilgili bazı ziyaretçiler ise “Kat’ı olarak bazı eserler görmüştük ama bunlar bambaşka şeyler.” şeklinde beyanda bulundular. Bu sanatseverlerle yaptığımız konuşmalar sonucu, İstanbul dâhil bir çok yerde karşılaştığımız, perspektif çalışmalarının bazı kişiler tarafından kat’ı olarak isimlendirilmesi sonucu bir yanlış anlaşılma ya da yanlış isimlendirme sorunu olduğu kanaatine ulaştık.
Kat’ı sanatının Çorum'da ve bir adım öte Anadolu şehirlerinde tanıtılmasına yönelik ne tür çalışmalar yapılabilir?
Zannederim Anadolu’nun pek çok şehrinde kat’ı aynı Çorum’da olduğu gibi bilinmiyor veya çok az biliniyor. Bunun için kat’ı sanatını tanıtan seminerler düzenlemek, sergiler açmak büyük fayda sağlar diye düşünmekteyim. Tarihsel gelişimi, nasıl yapıldığı, kat’ı sanatının klasik parçaları sergilendiğinde eminim izleyici için gayet anlaşılır olacaktır.
Bu bağlamda İstanbul’da neler yapıyorsunuz? Nerelerde dersler veriyorsunuz?
Geçen yıl Diyanet Vakfı’nın bir kuruluşu olan KAGEM’de haftada bir gün ders vermeye başlamıştım. Bu yıl derslerimiz devam edecek. Ekimin ilk perşembe günü tekrar başlıyoruz. Geçen yılki öğrencilerimizle başlayacağız.
KAGEM, Kuveyt Türk’ün himayesinde Beşiktaş Sinan Paşa Medresesi'nde geleneksel sanatlar eğitimine başlıyor. Siz de bu tarihi mekânda kat’ı vereceksiniz. Bu proje nasıl şekillendi? Öğrenciler, kat’ı öğrenmek isteyenler buraya nasıl kaydolabilir?
Türk Diyanet Vakfı’nın bir kuruluşu olan KAGEM oluşturduğu projelerde genel ve özel gruplarla din, düşünce, kültür ve sanat hayatımıza katkı sunmak üzere çalışmalar yapmaktadır. Beşiktaş Sinan Paşa Camii’nin avlusundaki restorasyonu tamamlanan 11 oda sanat atölyesi olarak kullanılacaktır. Mekân, tarihi dokusu, ulaşımının kolay olması, merkezi konumu, üniversitelere yakınlığı ile ideal bir buluşma yeridir. Geçen yıl eğitim yılı başında burada kat’ı dersi vermem konusunda bir teklif aldım ve akabinde iki küçük tanıtım yaparak derslere başladık. Bu yıl da kat’ı, tezhip, hat, minyatür, çini, ebru, kalem işi vb. derslerimiz olacaktır. Derslere katılmak, mekanı veya neler yapıldığını görmek isteyen herkesi bekliyoruz. Derslere katılmak isteyen kişiler Beşiktaş Müftülüğü’nün ek binasında kayıtlarını yaptırabilirler.
KAT’I SANATI İNSANI DİSİPLİNE EDER
Kat’ı öğrenmek isteyen öğrencileri neler bekliyor?
Genel olarak bir sanatla uğraşmak insanı disipline eder. Sabrı öğretir, nefsi terbiye eder. Bundan dolayı insanların algılarını açık tutmaları, öğrenmeye hazır olmaları gerekir. Biraz zaman, bolca sabır ve epeyce kâğıtla öğrencilerimizi bu güzel mekâna bekliyoruz.
Sergi vesilesi ile okuyucularımıza nasıl bir mesaj iletmek istersiniz?
Heyecanlarını kaybetmesinler. Mutlaka sanatla ilgilenmek için zaman ayırsınlar. Eğer bir sanat dalını öğrenmek isterlerse çabalarının sonunda iyi bir sanatçı; uğraşmak istemezlerse de iyi bir izleyici olabilirler. Biliyorsunuz “Marifet iltifata tabidir.”
İbrahim Ethem Gören