BAĞLARBAŞI KÜLTÜR MERKEZİ YENİ YÜZÜYLE SANATIN HİZMETİNDE
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kaya Üçer ile Bağlarbaşı Kültür Merkezi restorasyonu üzerine hasbihal ettik.
Doç. Dr. Kaya Üçer geleneksel sanatlarımızın duayen ustalarından biri. Tezhip ve kalemişi sanatlarına yeni eserler ve isimler kazandıran Kaya Üçer Hoca, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'nde lisans, yüksek lisans ve doktora öğrencilerine öz sanatlarımızın inceliklerini ve doğru tezyinatı öğretiyor. Bunun yanında tarihi eserlerin restorasyonuyla da meşgul oluyor.
Kaya Hoca kimi zaman asırlara sarî bir saatin akrep ve yelkovanını tamir ediyor, kimi zaman da Topkapı Sarayı'nın yorgun kalemişlerini eski zamanların güzellikleriyle buluşturuyor. Tüm bunlara ilave olarak sivil ve dini mimari yapıların a'dan z'ye restorasyonunu üstleniyor.Kaya Usta’nın elinin değdiği restorasyon çalışmalarından biri de Bağlarbaşı Kültür Merkezi. Mezkûr mekân İstanbul’un; Üsküdar’ın önemli kültür sanat aktivitelerine ev sahipliği yapmakta olan sanatkâr ve sanatseverlerin önemli bir buluşma noktası.
Kültür şehri Üsküdar’ın sergi, seminer, sempozyum ve kongre trafiğinin önemli bir yükünü Bağlarbaşı Kongre Merkezi üstlenmiş durumda. Merkez, arz ettiğimiz üzere geçtiğimiz günlerde Doç. Dr. Kaya Üçer tarafından restore edilerek daha modern ve işlevsel bir hüviyet kazandı.
Bağlarbaşı Kültür Merkezi'nin İstanbul'un kültür sanat yaşamındaki yeri hakkında neler söylemek istersiniz?
Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezi bir İstanbul şehri olan Üsküdar Belediyesi tarafından sanat ve kültür meraklılarının hizmetine sokulmuş olan İstanbul’un Anadolu yakasındaki en önemli mekânlardan bir tanesidir. Merkezi oluşu, birçok vasıta ile ulaşılabilir olması, haftanın hemen hemen her günü çok çeşitli etkinlikler yapılıyor olması mekânı özel kılmaktadır.
Merkezde neler var?
Yapılmış olan kültür merkezi yapısı içerisinde iki adet konferans salonu; üç bölümde kullanılan sergi alanları, yönetim ve idari ofislerin yanı sıra eğitim mekânları da bulunuyor. Tarihin de bir ucundan tutmuş olan bu alan eski tramvay garajı olarak da adlandırılmakta ve o dönemden kalan yapısı da bugün Bağlarbaşı Kültür Merkezi’ni ziyaret eden kişilere sosyal alan ve Nev Mekân adı verilen kafeteryası ile hizmet vermektedir.
Kültür Merkezi hangi mülahazalarla restorasyon sürecine girdi?
Aslında yapılan çalışmamıza restorasyon yerine renovasyon; yani yenileme demek daha doğru olacağı kanısındayım.
Kratörlüğünü mozaik sanatçısı Meyçem Ezengin’in yaptığı “Ardında İz Bırakanlar” Geleneksel Sanatlar Sergisi nedeni ile geldiğimiz mekânda birbirinden önemli 13 sanatçının eserlerinin yer alacak olması ve Üsküdar Belediyesi tarafından kitaplaştırılacak olan sergide sergileme alanın renovasyona ihtiyacı olduğu kanısına vardık. Bu tespitimizi de sevgili başkanımız Sayın Hilmi Türkmen Beyefendi ile paylaştık. Üsküdar gibi şehrin merkezinde yer alan bir ilçede yöneticilerin kararlı çözüme yönelik ve iş bitirici olması çok önemli. Yaptığımız sunuma anında karar verip uygulamamız için fırsat veren Hilmi Türkmen günü gününe de çalışmalarımızı izleyerek merkezin yenileme çalışmalarına büyük destek verdi.
Mekânda ne gibi iyileştirmeler yaptınız?
Başkanın karşısına “biz sergi alanında değişiklikler ve yenileme yapmak istiyoruz” diyerek çıktığımızda fikrimizi ve tasarımımızı sordu, eskizlerimizi gösterdik ön onayı aldık ve mimarlarımız bir hafta gibi kısa bir süre içerisinde profesyonel sunumları ve çizimleri hazırladılar. Hilmi Türkmen Bey’den son onaylar da alınarak çalışma programı oluşturuldu.
Takdir edersiniz ki aktivite ve etkinliklerin devam ettiği bir mekânda renovasyon çalışması yapmak çok zordu ve bize bu konuda en büyük desteği başkanlık özel kalemi ile kültür müdürlüğü verdi. Yapılan ayarlamalar sonucunda 12 gün gibi kısa bir sürede sergi alanlarının renovasyonu gerçekleştirildi.
Sergi alanı olarak kullanılan kısımda muhtelif duvar panoları, ayaklı ve tekerlekli panolar yer almaktaydı ve aydınlatma üniteleri sergi alanına hizmet etmiyordu. Yeni yapılan tasarım ile sergileme alanı genel konseptten farklı bir renk ile tasarlandı ve 360 cm. yüksekliğinde görselliği zengin ve sergilenebilecek her ürün için genel bir ölçüye getirildi.
En önemli sorun olan aydınlatma sorunu, panolar üzerine kurgulanan ve tarafımca çizilip tasarlanıp hayata geçirilen bir dizayn ile çözüldü. Yapılan cam vitrinler ise haraketli olarak dizayn edildi. Ayrıca mekân içinde eserlerin/ürünlerin stoklanabilmesi için de bir alan yapılarak mekânın çok amaçlı hizmet edebilmesi sağlandı. Açılış konuşmalarının yapılacağı bir platform, mekânın bütünlüğünü sağlayacak kapatma panoları da tasarlanarak hayata geçirildi.
ZAMANSIZ RENKLER…
Yaptığınız yenilik ve güncellemeler sergi aktivitelerie nasıl yansıyor?
En önemlisi seçtiğimiz ve “zamansız renkler” dediğimiz renk tonu ile farklılık yaratan mekânda değişik konu ve içerikte sanat eserleri sergilenebiliyor Aydınlatma her sanat eserine ayrı bir çözüm sunabiliyor.
SANATÇI İÇİN ESERİNE VERİLEN DEĞER ÖNEMLİDİR
Restorasyon sanatçılar ve sanatseverler tarafından nasıl değerlendirildi?
Bir sanatçı için en önemli şey kendisine ve eserine verilen önemdir. İşte bu mekân ve sergileme şekli ile Üsküdar Belediyesi’nin sanata ve sanatçıya yaklaşımını hissetmek mümkün hale geldi. Genel beğeni bizleri son derece memnun etti.
İstanbul’da sizce yeteri kadar kültür sanat ve sergi merkezi var mı?
İstanbul artık çok büyük bir şehir, yetişmek mümkün değil, biz sanatçılar için ise ulaşılır olabilmek çok önemli ve bu ulaşılabilirliğin ilk noktası sanat ve kültür merkezleri, galeriler ve benzeri mekânlar olmaktadır. Artık sorulacak soru “yeterli midir”den öte “ihtisas” sergi ve kültür mekânlarının yapılması gerekliliğidir.
İSTANBUL’A İHTİSAS SERGİ VE KÜLTÜR MEKÂNLARI KAZANDIRILMALI
Tüm dünyanın ihtisaslaştığı bir dönemde geride kalmayarak bu noktaya da yürünmelidir. İstanbul’da hâlâ yeterli sergi salonları yoktur ve markalaşma gereken salonlara ihtiyaç vardır. Üsküdar’da yer alan Bağlarbaşı Kültür ve Sanat Merkezi’nde olduğu gibi...
YAPI İLE İŞLEVLENDİRİLEN SERGİ ALANLARI TASARLANMALIDIR
Yeni baştan inşa edilecek kültür merkezlerinde fuaye ve sergi alanları düzenlenirken nelere dikkat edilmelidir?
İlk önce sergi bienal, konser vb. etkinlikleri düzenleyen ve organize eden kişilere, kratörlere “danışılmalıdır.” Yapı ile işlevselleştirilen sergi alanları tasarlanmalıdır. Pratik çözümler ile geçişli ve ayrı ayrı alanlara hizmet verebilen mekânlar tasarlanmalıdır.
SANATÇIYI MOTİVE EDEN EN ÖNEMLİ UNSUR GÖRDÜĞÜ TAKDİRDİR
Son olarak okuyucularımıza nasıl bir mesaj iletmek istesiniz?
Biz sanatçılar üretiyoruz, üretirken sizlerden besleniyor ve eserlerimize yansıtıyoruz, sanatçıyı en motive eden unsur ise gördüğü takdirdir. Bununda gerçekleşme yeri ziyaretinizle şereflendirdiğiniz kültür alanlarıdır, sergilerdir, konserlerdir, yani kısacası hayatın ta kendisidir. Hayatın içinde olun, hayatın ve sanatın içinde kalın.
İbrahim Ethem Gören