İŞ ADAMI ZEYNEL İNCİ İLE HÜSN-İ HAT KOLEKSİYONU ÜZERİNE…
Hüsn-i hat koleksiyonunu kitapla taçlandıran iş adamı Zeynel İnci ile yazıları üzerine hasbihal ettik.
İbrahim Ethem Gören: Zeynel Bey, istirham etsem okuyucularımıza kendinizi tanıtır mısınız?
Zeynel İnci: 1974 Malatya Pütürge doğumluyum. Çocukluğum ve gençliğim Çengelköy ve Beylerbeyi’nde geçti. Halen Çamlıca’da oturmaktayım. Evliyim, Ahmet Selim’in ve Yusuf’un babasıyım. İnci Tekstil’in kardeşlerimle birlikte ortağıyım. Baba mesleği gömlek toptancılığı yapmaktayız. Beyazıt ve Merter’de yurt içi ve yurt dışı satışlarımız var, karınca misali ülke ekonomisine değer katmaya çalışıyoruz.
Âlâ… Evvelemirde sanat ve estetik güzelliklerle irtibatınız başladı?
Kâinata baktığımızda Allah’ın Sani sıfatı, yarattığı her şeye son derece estetik bir görünüm, kusursuzluk, ince ve benzersiz sanat olarak yansır. Doğaya yansıyan bu renk sanatı ve renklerin muhteşem uyumu, sanata ve estetik güzelliklere buradan bakmama ve devamına vesile oldu diyebilirim.
Ağabeyiniz İsmail Nurani İnci’nin ebru koleksiyonundan bahsettiniz. Bu koleksiyonun aileniz nezdindeki karşılığına işaret eder misiniz?
Ağabeyim İsmail Nurani Bey’in büyük ebru koleksiyonu, bu yansımanın küçük bir numunesi gibidir. Ebru sanatı rengin estetiğe büründüğü muhteşem bir sanat… Bu sanatın gönülden destekçisi ve koleksiyoncusu İsmail Bey’in, en nadide koleksiyonu 40 Gül 40 Hadis vesilesiyle ailemiz ebru sanatı ile tanışmış ve gönül bağı kurmuş ve bu sanatı çok sevmiştir.
Hüsn-i hat sevgisi gönlünüze hangi mülahazalarla düştü?
Hüsn-i hat sevgisi ise sanırım gençliğimin Beyazıt’ta geçmesi ile çok ilgili. Tarihi coğrafyada gözümün gördüğü, gönlümü doldurmuş olabilir.
İlkler önemli… İlk yazınız…
İlk yazımda tabir caiçze ava giderken avlandık! Ağabeyim İsmail Bey’e doğum gününde hediye etmek için Fuad Başar Hocamızın meşk isimli karalama eserini bir sanat evinden aldım. Orada gördüğüm, yine hocamıza ait esmâ-i hüsnâ tablosu iki aylık görüşmeler sonunda bendenize nasip olan ilk yazı oldu.
Sonra…
Her şey ilk yazı ile başladı. Sonrası, karalamalar, hilye-i şerifler, hadis-i şerif ve âyet-i kerime levhaları, hak dostlarının gönüllerinden dillerine taşan kelamı kibarlar şeklindeki yazılar ile devam etti, ediyor. Ve bu devamın muhteşem devamı 40 Hat 40 Hadis koleksiyonu…
Koleksiyonunuzu, hangi yazılar ve dahi hattatlar şenlendiriyor?
Koleksiyonumda daha çok, Merhum Hamid Aytaç’ın, günümüz hat sanatının zirveleri olarak kabul edilen talebelerinin yazıları var. Başta Ali Hüsrevoğlu hocamıza ait yazıları olmak üzere, Fuad Başar, Hasan Çelebi, Savaş Çevik ve Turan Sevgili hocalarımıza ait sülüs, celi sülüs, nesih, dîvânî, celî dîvânî ve ta’lik yazı nevilerinden eserlerin emanetçiliğini yapıyoruz.
Yazıda neler arıyorsunuz? Aradıklarınızın ne kadarını buldunuz?
Hat, sadece şekilden ve görsellikten ibaret bir sanat değil, anlam içerikli ve doğrudan mesaj veren ve hikmet barındıran ulvî bir sanat… Yazıyla bir şekilde alakadar olanlar bu hikmetten hissedar oluyor. Yazıyı gördüğümde enerjisine kapılıyor, heyecanlanıyor ve dahi çok mutlu oluyorum.
Kırk Hat Kırk Hadis koleksiyonunuz için de büyükçe bir paragraf açalım… Kırk Hadis-i yazdırma fikri nasıl ortaya çıktı?
Ali Hüsrevoğlu hocamızın ifadesiyle, bir konu Peygamber Efendimizle (sav) ilgiliyse kolaylaşıyor. Kırk Hat 40 Hadis Projesi de bu minvalde başladı ve tamamlandı. Koleksiyon, ağabeyim İsmail Nurani Bey’in,40 Gül 40 hadis ebru koleksiyonunun hat sanatıyla yeni bir boyuta kavuşmuş halidir. Bu anlamda devam koleksiyonu niteliğindeyken bir hattat ve bir müzehhibe elinden çıkması, eserlerin tamamının bir arada olması açısından kanaatimce ilklerden biridir.
Kırk Hadis yazma/yazdırma geleneğini de konuşalım… Efendimiz Aleyhisselâm, “Her kim ümmetime, dinine ait Kırk Hadis muhafaza ederse (ezberleyip başkasına öğretirse), Allah onu kıyamet günün âlimler ve fakihler ile birlikte diriltir” buyuruyor. Bu noktada nasıl bir adım attınız?
Hadis koleksiyonu Sevgili Peygamberimizin (sav) mübarek dudaklarından, inci taneleri gibi dökülen 40 hadisi içermektedir.
Hadis tarihinde “kırk hadis”in yeri ve önemi çok büyüktür. Bu önem haddizatında sizin de işaret ettiğiniz hadis-i şerife dayanır. “Her kim ümmetime, dinine ait kırk hadis muhafaza ederse, ezberleyip başkasına öğretirse, Allah onu kıyamet günü âlimler ve fakihler arasında diriltir.”
“O’nun (sav) Şefkati” temalı hadis koleksiyonu tamamlandığında ve kitaplaştığında “madem insanlara kitap hediye edeceğim önce hadisleri ben ezberlemeliyim” dedim. Koleksiyondaki “Kırk Hadis”in yazıldığı şekilde Arapça metinlerini ezberledim. Akabinde de mânâları üzerine tefekkür etmeye başladım…
Bu süreçte Hattat Ali Hüsrevoğlu ile yollarınız nasıl kesişti? Hadis metinleri nasıl belirlendi? Hangi konulara ağırlık verildi?
Sn. Ali Hüsrevoğlu hocamızla, koleksiyonun koordinatörlüğünü yapan Hasan Pakır Bey dostumun vesilesiyle tanıştım. Hocamızın muhaddis olması, yazı nevilerinin anlamlarına göre şekillenmesiyle görsel bir şölene dönmüştü. Kendisiyle ilk görüşmemizde “yapılan hadis metni seçimleri, herkesin alaka duyduğu ve insanların ilgisini çeken, ayrıca hayat boyu önemini koruyacak konulardan bahsetmesi sebebiyle takdire şayan bulunmuştur” diyerek, çalışmayı kabul buyurdular.
Çok titiz, planlı ve prensipli çalışma tarzıyla söz verdikleri iki aylık süreden önce yazıları teslim ettiler. Yazı türlerinde, Türk halkının en çok sevdiği sülüs-nesih ağırlıklı olmakla birlikte dîvânî, celî dîvânî, sülüs ve celî sülüs yazı türleri tercih edildi, Kitabın önsözünde de yazdığım gibi, kendisiyle tanışmış olmaktan ve hadislerin onun eliyle yazılmış olmasından son derece mutluyum.
Ne güzel… Tezyinat sürecini de konuşalım…
Tezhip aşamasında müzehhibe Eda Şahan hanımefendiyle görüştüm. Tezhip sanatının en güzel örnekleriyle yazıları severek ve heyecanla çalıştı. Pandemi günleriydi, “hadisleri okuyorum şifa buluyorum, onlar bana arkadaş oldu” demişti.
Koleksiyonu kitaba dönüştürme fikrine de değinelim…
2020 yılında Pandemi sürecine denk gelen koleksiyon projesi, evlerde uzun süreli kalınan karantina günlerinde hızla tamamlandı. Akabinde de istifadesi ve kalıcılığı açısından aynı yıl kitaplaştı. Kitap fikri, ağabeyimin 40 Gül 40 Hadis koleksiyonunu kitaplaştırmış olmasının ilhamıyla oluştu. Grafiker ve tasarımcı Murat Arabacı Bey ile kitaplaşma sürecini İngilizce ve Arapça tercümeleriyle tamamladık. Hadislerin anlamlarını ifade eden grafik tasarımları, kendi içinde ayrı bir koleksiyon güzelliğinde…
Koleksiyonunu kitaba dönüştüren ender koleksiyonerlerden birisiniz. Bu noktada hissiyatınızı öğrenmek isteriz?
İlk baskısı muhataplarına ulaştıkça çok büyük bir memnuniyet ve sevinçle karşılandı. Birçok kişi mutluluğunu ifade ederek, “bu kitap benim için çok değerli” mülahazalarıyla kitabı kucakladı. Durum benim için de öyledir…
Sanatseverler, kamuoyu kitabınızı nasıl karşıladı?
Sizin de belirttiğiniz gibi ilk baskı kısa sürede tükendi. Tamamı hediye edildi. 40 Hat 40 Hadis isimli Instagram sayfasında kitap içerikleri ve koleksiyon paylaşıldı. Takipçilerin teveccühleriyle, duygu ve düşüncelerini ifade eden çok güzel dönüşler alıyorum.
Kısa sürede ikinci baskısı yapılan kitabınıza yönelik bir ilgili neyle telif ediyorsunuz?
Koleksiyon ve kitabının karşılaştığı bu ilgiyi Peygamber Efendimize (sav) olan sevgiye bağlıyorum.
Koleksiyon kitaplaştığında kendime şöyle bir söz verdim, “herhangi bir ayrım yapmadan ulaştığım herkese hediye edeceğim” dedim. İkinci baskı da bu söz ile nasibi olanlara ulaşmaya devam ediyor. İnşaallah sizin öncülüğünüzde bir de sergi yaparız.
İnşaallah… Yazı koleksiyonu hayatınıza, ailenize, çalışma hayatınıza neler kattı?
Kırk Hadis’ten öncelikle ben istifade ettim. Hayatımdaki eksiklikleri gidermeye çalıştım. “İşlerinizi sağlam şartına göre yapınız” hadisi şerifiyle çalışma hayatımız da disiplin altına alındı… Prensipler kazandık. Ailem, zamanla yazıya olan ilgime ve heyecanıma ortak oldu. Evimize güzellikler katan eserlere kıymetli refikam Semahat Büşra Hanım şimdilerde benden daha çok özen gösteriyor. Kardeşlerim, kitap hediye ettiğim ve koleksiyonu gören bazı dost ve akrabalarım evlerini orijinal yazı ve özellikle hilye-i şeriflerle tezyin ettiler. Mahdumlarım Ahmet Selim ve Yusuf zaten yazıyla büyüdüler.
Darısı, Fatma Hediye’ye diyelim… Koleksiyonunuzu nerede ve nasıl muhafaza ediyorsunuz?
Koleksiyonu iş yerimizde Allah’ın izniyle muhafaza ediyoruz. Bu vesileyle koleksiyondan bir hadis yazısını bir hafta boyunca sergiliyoruz. Bu sergileme işini çalışanlarımız o kadar benimsediler ki kendileri bu değişiklikleri yapmakta. İsmail Nurani Bey’in ebru koleksiyonunun kıymetli eserleriyle birlikte iş yerlerimiz adeta sanat galerisi gibi.
Kırk Hat 40 Hadis koleksiyonu kırk yazının yanında, aynı zamanda kırk tezhip, hatta kırk çerçeve koleksiyonu olma hususiyetleriyle de biiznillah gelecek nesiller için de kaynak niteliğindedir.
Son olarak okuyucularımıza nasıl bir mesaj iletmek istersiniz?
Koleksiyonumu, kitabımı ve hissiyatımı sanata ömrünü adamış zatıâlinizin bu imkânı vermesiyle, kırık dökük cümlelerle aktarmaya çalıştım. İnşallah hep birlikte kitabımızın kapağında yer alan “Dahîlek yâ Rasulallah” niyâzının sırrına mazhâr oluruz.
İnşaallah.
Okuyucularımız, kaynağı Kur’ân-ı Kerîm olan hat sanatıyla, geleneksel sanatlarla meşgul olsunlar lütfen. Herkesin bir koleksiyonunun olması gerekmiyor. Orijinal bir yazı, özellikle hilye-i şerife evlerde ve işyerlerinde imkânlar nisbetinde sergilenmelidir. Biiznillah berekete vesile olacaktır. Her bütçeye uygun çok güzel yazılar bulmak mümkün...
İlginiz için teşekkür ediyorum.
Bu imkânı verdiğiniz için size ve okuyucularınıza çok teşekkür ediyorum. Sevgi, muhabbet ve hürmetlerimi arz ederim.
İbrahim Ethem Gören 19.12.2022 Yazı No: 330