FATİH YENİAY İLE ANTİKALAR VE ANTİKACILIK MESLEĞİ ÜZERİNE…
Fatih Yeniay İstanbul Balat Antika Çarşısı’nın ve Feriköy Antika Pazarı’nın sevilen isimlerinden, mühim antika esnafı simalarından biri. Yıllardır gönül verdiği antikacılık mesleğini omuzlarının üzerinde kutlu bir değer olarak taşımakta olan Fatih Yeniay ile antikalar ve antikacılık mesleği üzerine bir e-sohbet gerçekleştirdik.
Fatih Bey sizi tanıyabilir miyiz?
1969 Siirt doğumluyum. 1978’den bugüne İstanbul’da ikamet etmekteyim. İlkokul, ortaokul ve liseyi İstanbul’da okudum. Evliyim, dört çocuk ve bir torun sahibiyim. Çeşitli ticari uğraşlardan (gıda, tekstil, inşaat) sonra, yarı amatör, yarı profesyonel olarak çok uzun zamandır -antikacılık demeye imtina ediyorum ve asla dilim varmıyor- eskicilik işine can-ı gönülden emek vermeye çalışıyorum.
Antikacılık mesleğiyle nasıl tanıştınız?
Tamamen tevafuk diyelim.
Nasıl bir tevafuktan bahsediyorsunuz?
Aslen bir sahaf olarak, bir kitap toplayıcısı ve sevdalısı olarak ister istemez eskiye dair her türlü anıya sahip değerlere şahitlik edince bir eliniz ve ayağınız da bu işe kaymış oluyor.
Mesleğinizi nasıl tarif edersiniz? Antika nedir? Antikacı kimdir?
Anı toplayıcısı, hatıralar dünyası... Eskiye dair her şey ve her değer. Geçmişe özlem... Antikacı ise geçmişe âşık. Bunun neticesinde bu işi yapana eskici (antikacı), bu değerlere sahip eşyaya da antika denir.
Antika ürünleri, eserleri nasıl ve nerelerden temin ediyorsunuz?
En başta bu işe gönül vermiş biri olarak sürekli bu sektörün içinde zaman ve mekân ayırt etmeksizin emek vererek, Türkiye’nin her noktasından ve yurt dışından toplayarak temin ediyorum.
Gerek dükkânınızda ve gerekse de Feriköy Bomonti’deki tezgâhınızda daktilodan gramofon, radyo ve pikaplara, el yazmalarından şamdanlara, hekim mataralarından bağa, sedef sehbalara, usta işi tesbihlere kadar oldukça farklı ilgi ve uzmanlık alanlarında eserler görüyoruz. Her bir eserin/antikanın gerçek mahiyetini nasıl tesbit ve takdir ediyorsunuz?
Bu tamamen yıllar ve birikimle alakalı bir mesele. Ve dahi bu mesleğe vermiş olduğunuz değer ve emekle ilgili bir durum. Mesleğinize duyduğunuz aşk ve saygıyla paralel gelişen tecrübe sonunda oluşan değerlerin neticesi bir durum sorduğunuz.
Dükkânınızda bu bağlamda az önce saydıklarıma ve saymadıklarıma dair neler var?
Hemen her şey! Bu durum tamamen sizin iş sirkülasyonunuzla alakalı bir durum. Eşyayla aidiyet durumunuz yoksa her türlü antikayı geçim kaynağı olarak görüp elinizde tutmayarak bir döngü içerisinde, dükkânınızda, tezgâhınızda ilgili kişilere sunup verirsiniz. Aidiyet duygunuz kuvvetliyse, bir de kişisel merak ve kolleksiyoner bir yapıya sahipseniz, az önce saydığınız ürünleri ve başka değerli eşyaları sürekli kendinizde tutarsınız.
Neleri kendiniz için tutuyorsunuz?
Mineli, Osmanlı gümüş savatlı, markalı benzinli çakmağı, markalı, kurmalı bir kol saatini, üzerinde Constantinople yazılı bir objeyi, bazı mühim kitaplar ile eski teneke yerli oyuncakları, el çekmesi hüsn-i hat levhalarını, Osmanlıca efemera ürünlerini ve yazma Mushaf-ı Şerif’i sayabilirim.
“YETER Kİ KIYMET BİLİNSİN!”
Arz ettiğim eserlerin müptelası değil, sevdalısıyım. Sevda da belli bir zamana kadar çekilebilir. Buradaki nihai amacım, bir eskici olarak aileme bağ, bahçe ev araba bırakmaktansa, bunları bırakmayı tercih etmemdir. Yeter ki kıymet bilinsin.
Kimler sizlerden alışveriş yapıyor?
En başta bu işe gönül vermiş gerçek kolleksiyonerler. Bu işten geçimini sağlayan her türlü büyük, küçük esnaf. Son zamanlarda büyük bir gurubu oluşturan canlı ve sanal mezatçıları da sayabilirim.
En çok hangi ürünler/eserler tercih ediliyor?
Bu tamamen göreceli bir durum ve hitap ettiğiniz müşteri portföyüyle alakalı bir keyfiyet. Şahsım adıma ben en çok mekanik (daktilo, fotoğraf makinaları, telefon, gramofon, plaklar, hesap makinaları, eski tıp aletleri, dikiş makinaları, duvar/masa/şömine/guguklu saatler vb.) dediğimiz ürün gruplarının meraklılarına çok hızlı bir şekilde hizmet ediyorum.
BALAT SON ZAMANLARIN GÖZDE MEKÂNI…
Balat Antikacılar Çarşısı’nda antikacı esnafının bir günü nasıl geçiyor?
Balat son zamanların gözde mekânı. O yüzden bu durum esnaf açısından gayet sevindirici ve memnuniyet verici… Hal böyle olunca esnafın günleri de gayet hareketli ve keyifli geçiriyor.
Haftalık esnaf ve halk müzayedelerine de değinelim dilerseniz. Mezatlar nasıl geçiyor? İsteyen herkes mezatlara katılabilir mi?
Bu durumu pandemiden önce ve sonra diye ayırmak gerekiyor. Mezatlar pandemiden önce daha yoğun ve hareketliydi, pandemiden sonra ise sakin ve yavaş. Ayrıca mezatlara dileyen herkes katılıp hem ürün satabilir hem de alabilir.
Bozulan, zamanla bakım, tamir gerektiren ürün ve eserlerle nasıl ilgileniyorsunuz?
Her ürünü kendince tecrübeli ve ilgili ustasına yönlendirerek…
Bomonti Antika Pazarı için de büyükçe bir parantez açalım dilerseniz. Bomonti Pazarı İstanbul antikacılığı için, bir adım öte Türkiye antikacılığı için ne/neler ifade ediyor?
Bomonti, namıdiğer Feriköy Antika Pazarı bu işe gönül vermiş emektar esnafın, profesyonel manada ilk göz ağrısı... Zannımca pazarımızın en önemli yanı süreklilik arz etmesi ve her hafta Türkiye’nin hemen her yanından tecrübeli esnafların katılım göstererek tezgâh açmasıdır. Bunun dışında her hafta çeşitliliğin, katma değeri yüksek ürünlerin ve kolleksiyonların eksikliğini giderecek özellikteki antikaların pazara girmesi Bomonti’yi daha cazip hale getirmektedir. Bunların yanı sıra, yurt dışından toplanan/getirilen antika ürünlerin ilk adım bastığı yer olarak da pazarımız sektörde bir lokomotif görevi üstlenerek, bu piyasaya sürekli bir hareket ve heyecan katmaktadır. Üstelik mekân olarak da İstanbul’un en kalabalık ve gözde ilçelerinden birinde kurulması da ayrı bir avantaj arz etmektedir.
Pazarda ne türden ürünler sergileniyor?
Pazarımızda retro, pop-art, vintage, Avrupa, Asya, Uzakdoğu, Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiyesi’nin kuruluş yılları ve ilk dönemleriyle alakalı her türlü obje, efemera, kaynak kitap, mobilya, metal, mekanik âletlerle birlikte binlerce ürün sergilenmektedir.
Bomonti’nin ziyaretçi kitlesini kimler oluşturuyor?
Başta koleksiyonerler… Koleksiyonerler ibaresinin içerisinde her türlü meslekten bürokratlar, sanatçılar, akademisyenler ve iş insanları yer alıyor. Koleksiyonerlerin yanı sıra antikacı esnafı, canlı ve sanal mezatçılar ve her kesimden insanlarımız Bomonti Antika Pazarı’nın müdavimlerini oluşturuyor.
Pandemi sürecini nasıl değerlendirdiniz?
Genelde evde kalarak ve sanal ortamda mezat yapan esnafımıza tedarikçilik yaparak.
Sizin ilave etmek istediğiniz hususlar nelerdir?
Muhakkak bu mesleğe ilgi duyup gönüllerini ortaya koyanların kendilerini bihakkın geliştirip sürekli öğrenme duygusuyla samimi bir şekilde terakkî etmelerini isterim.
“TARİHE HİZMET EDEN GÖNÜLLÜ ELÇİLERİZ.”
Bunun yanı sıra bu meslek salt para kazanma işi değil, aynı zamanda tarih ve tarihimizde sahip çıkma uğraşıdır. Çöpe atılmış çok önemli bir değerimizi tekrar günümüze kazandırmanın şahsımca maddî olarak karşılığı yoktur. Bundan duyduğum manevî haz ve heyecanı karşılayacak hiç bir maddi kıymet yoktur. Biz bu manada emek ve zaman harcayan kişiler olarak da aynı zamanda tarihte adı geçmeyen bir nevi isimsiz cefâkârlar, sanatkârlar ve zanaatkârlar zümresi olarak tarihe hizmet eden gönüllü elçileriz.
Son olarak okuyucularımıza nasıl bir mesaj iletmek istersiniz?
Lütfen geçmişimize ve tarihimize elimizden gelenin fazlasıyla sahip çıkalım ve bu bilinci gelecek nesillere aktarmanın bir yolunu bulalım. Bu hizmetin bir insanlık görevi olduğunu düşünüyorum.
İlginiz için teşekkür ediyorum.
Selâm ve dua ile…
İbrahim Ethem Gören-10.08.2020